(ಗುರುಗಳ ಜನ್ಮ ಸ್ಥಾನ- Karanja, Washim district, Maharashtra )
ಶ್ರೀ ಗುರು ಚರಿತ್ರ ದ್ವಿಸಹಾಸ್ರೀ
ಶ್ರೀ ಗುರುಭ್ಯೋ ನಮಃ ಹರಿಃ ಓಂ
ಶ್ರೀ ಗಣೇಶಾಯ ನಮಃ
ಶ್ರೀ ಸರಸ್ವತ್ಯೈ ನಮಃ
ಶ್ರೀ ಪಾದ ಶ್ರೀ ವಲ್ಲಭ ಶ್ರೀ ನೃಸಿಂಹ ಸರಸ್ವತಿ ಸದ್ಗುರು ಶ್ರೀ ದತ್ತಾತ್ರೇಯಾಯ ನಮಃ
ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ನೌಮ್ಯುದೇತಿ ಯದಜ್ಞಾನಾಜ್ಜಗದ್ರಜ್ಜ್ವಹಿವತ್ಪುನಃ
ಯತ್ತತ್ವಂ ಮೀಲತಿ ಜ್ಞಾನಾಂ ತಂ ಚಿದಾನಂದಸದ್ಗುರುಮ್ ೧
ಭಾತ್ಯನೇಕವದೇಕಂ ಸದ್ಧೀಭೇದಾದೇಕರೂಪಯಾ
ವಿದಾಸ್ಯೈಕ್ಯಂ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ತತ್ಸತ್ಯಂ ದತ್ತಸಂಜ್ಞಿತಮ್ ೨
ಬೋದ್ಧುಂ ಭೂತ್ವಾತ್ರಿಪುತ್ರಃ ಸ್ವಪದರಸಪರಾಂದಿವ್ಯಯೋಗೇನ ಬಾಲಾನ್
ದತ್ತಾಖ್ಯಃ ಕಾರ್ತವೀರ್ಯಂ ಯದುಮಪಿ ಚ ಸಮಾನ್ಸ್ವಾಶ್ರಿತಾನುದ್ದಧಾರ
ಭೂಯೋಽನ್ಯಾನ್ ಶ್ರೀಪದಾಖ್ಯಃ ಪುನರಪಿ ನೃಹರಿಃ ಸಂಜ್ಞಯಾ ಸ್ವೀಯಭಕ್ತಾನ್
ಕೃಷ್ಣಾಭೀಮಾತಟಸ್ಥೋ ಜಯತಿ ಪರಗುರುಃ ಸ್ಮರ್ತೃಗಾಮ್ಯೇಷ ದತ್ತಃ ೩
ಯೋಽಜೋಽಕ್ರಿಯೋಽಸ್ಪೃಹೋಽಪ್ಯೇಕೋ ಬಹುಃ ಸ್ಯಾಮಿತಿ ತೃಷ್ಣಯಾ
ಪ್ರಕೃತ್ಯಾ ಗುಣಮಯ್ಯೇದಂ ತತಾನೇಶೋ ಜಗತ್ಪ್ರಭುಃ ೪
ಆಬ್ರಹ್ಮಸ್ತಮ್ಬಪರ್ಯಂತಂ ದೇಹಬುದ್ಧೀಂದ್ರಿಯಾತ್ಮಕಮ್
ಸೃಷ್ಟಂ ಚರಾಚರಂ ತತ್ರ ಸಂವಿತ್ಪಾತ್ರಂ ನರೋತ್ತಮಃ೫
ಇಂದ್ರಿಯಾರ್ಥೇ ಸ್ಥಿತೌ ರಾಗದ್ವೇಷೌ ಯೇನ ಜಿತೌ ಸ ತು
ದೈವೀಸಂಪಲ್ಲಭೇನ್ಮೋಕ್ಷಂ ತದರ್ಥಂ ಸಂಭವತ್ಯಜಃ ೬
ಗಾಢಂ ಪ್ರಿಯೋಽಸ್ಯ ಭಗವಾಂಸ್ತಸ್ಯಾಯಮಪಿ ತಾದೃಶಃ
ಗುಪ್ತ್ಯಾ ಅವತರತ್ಯಸ್ಯ ಲೀಲಾಧಾಮ್ನಾಪ್ಯಜೋಽವ್ಯಯಃ ೭
ಯುಗೇ ಯುಗೇಽವತೀರ್ಯಾಪಿ ಕಾರ್ಯಾಂತೇ ವ್ಯಸೃಜತ್ತನೂಃ
ಏವಂ ಬ್ರಾಹ್ಮೇಽಹ್ನಿ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತೋ ಯುಗಾಷ್ಟಾವಿಂಶಪರ್ಯಯಃ ೮
ದಾರುಣೇಽಸ್ಮಿನ್ಕಲೌ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಸ್ವಾಂಶಾಂಶಜೋತಯಃ
ದಯೋನಾ ಇತ್ಯಾವಿರಾಸೀದ್ದತ್ತಸ್ತು ಭಗವಾನ್ಸ್ವಯಮ್ ೯
ಸ ಕೃಷ್ಣಾಮರಜಾತೀರ-ವಿಹಾರೀ ಲೋಕಪಾವನೀಃ
ಭಿಕ್ಷ್ವಾತ್ಮನಾತ್ರ ಸಲ್ಲೀಲಾಃ ಕೃತ್ವಾಽದೃಶ್ಯೋಽಸ್ತಿ ತತ್ರ ಹಿ ೧೦
ಓಂಕಾರೋಚ್ಚಾರಣಂ ಜಾತಮಾತ್ರೇಣ ನಯನಂ ತಥಾ
ಸ್ವರ್ಣತಾಮಯಸೋಽಭ್ಯಾಸಮೃತೇಽಪಿ ಬ್ರಹ್ಮಪಾಠನಮ್ ೧೧
ತತ್ತ್ವೋಪದೇಶನಂ ಪಿತ್ರೋರ್ಬಾಲ್ಯೇ ತೀರ್ಥಾಟನಂ ತಥಾ
ಯೋಗಾಖ್ಯಾಪನಸಂನ್ಯಾಸ-ವರ್ತ್ಮಸಂಸ್ಥಾಪನೇಽನ್ಯಥಾ ೧೨
ಕಥಂ ಭಾವ್ಯಂ ದ್ರಾಗ್ಘರಣಂ ಪ್ರತೀಪಾಚರಣೈ ರುಜಃ
ತಥಾಽವಾಚೋಽಪಿ ವಿದ್ವತ್ತಾ-ದಾನಂ ಸ್ರಾಗ್ವಿಪ್ರದುರ್ಗತೇಃ ೧೩
ಹರಣಂ ತ್ರಿಸ್ಥಲೀಯಾತ್ರಾ-ಚರಣಂ ಮೃತಜೀವನಮ್
ವಶಾಗೋದೋಹನಂ ವಿಶ್ವ-ರೂಪಾವಿಷ್ಕರಣಂ ಯತೌ ೧೪
ವಿದ್ವದ್ಗರ್ವಾಪಹರಣಂ ನಿಂದ್ಯಾಸ್ಯಾದ್ವೇದವಾಚನಮ್
ವಿಶ್ವಸ್ತಾಯಾ ಅವೈಧವ್ಯ-ದಾನಂ ಕರ್ಮಪ್ರಕಾಶನಮ್ ೧೫
ಜರದೇಧಃಪಲ್ಲವತಾಂ ನಯನಂ ನಿಷ್ಕಲಸ್ತ್ರಿಯೈ
ಸುಪ್ರಜಸ್ತ್ವಾರ್ಪಣಂ ಕುಷ್ಠ-ಹರಣಂ ದೃಷ್ಟಿಮಾತ್ರತಃ ೧೬
ಕ್ಷಣೇಽಷ್ಟಗ್ರಾಮಗಮನಂ ಛಿನ್ನಸಸ್ಯವಿವರ್ಧನಮ್
ಇತ್ಯಾದಿಕಂ ಕೃತಂ ದಿವ್ಯಂ ಕರೋತಿ ಚ ಕರಿಷ್ಯತಿ ೧೭
ಭಪಾರ್ಥಿವರಜೋಽಮ್ಬ್ವಂಶ-ಗಣಕಾಃ ಸಂತು ಕುತ್ರಚಿತ್
ಭೂಯೋಽಗಣೇಯೋರುಗುಣ-ಗುಣಾನ್ಗುಣಯಿತುಂ ಹ್ಯಲಮ್ ೧೮
ಲೀಲಾಪ್ರಾದುಷ್ಕೃತಗುಣ-ರೂಪೋಽರೂಪೋಽಗುಣೋಪ್ಯರಮ್
ಶ್ರವಃಸೃತ್ಯಾ ಪ್ರವಿಶ್ಯಾಂತರ್ಭಕ್ತಸ್ಯಾಘಂ ಧುನೋತ್ಯಜಃ ೧೯
ತದೇಕನಿಷ್ಠಃ ಪೂತಾತ್ಮಾ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತೋ ಭವೇತ್ತತಃ
ನಿರ್ದ್ವಂದ್ವಸ್ಯಾರಬ್ಧಭುಜೋ ದೇಹಃ ಪತತು ವಾ ನ ವಾ ೨೦
(ಕ್ಷೇಪಕಃ)ತತ್ರಾಜ್ಞಾನಸಮುತ್ಪನ್ನ-ದ್ವಂದ್ವಾಭಾವಃ ಪ್ರವರ್ತತೇ
ಪ್ರಾರಬ್ಧಾಂತೇ ಸ ಯಾತ್ಯೇವ ಕೈವಲ್ಯಂ ಪದಮುತ್ತಮಮ್
ಅಯಂ ಹಿ ಬ್ರಹ್ಮಭೂಯಾಪ್ತಿ-ಸತ್ಪಥೋ ನಾಕ್ಷಿಗೋಚರಃ
ಮೋಹಾಂಧಾನಾಮಸತ್ಸಂಗ-ವಿವೇಕಾನಾಂ ಕುಸಂಪದಾಮ್ ೨೧
ಕೃತಸ್ವವರ್ಣಾಶ್ರಮದೃಷ್ಟಕರ್ಮಾ ವಿದ್ವಾನ್ ಸದಿಷ್ಟೋ ಗುರುದೇವಭಕ್ತಃ
ಇಹೈವ ಭುಕ್ತಿಂ ಚ ಲಭೇತ ಮುಕ್ತಿಂ ಸಂನ್ಯಾಸನೇನೈವ ಪಥಾ ಸ ಯೋಗೀ ೨೨
ಏವಂ ಸುವೃತ್ತಂ ಮಹಿಮಾನಮೀಶಿತುಃ ಶ್ರುತ್ವಾಸ್ಯ ಭೀಮಾಮರಜಾಗಮೇ ಯಯೌ
ಕಶ್ಚಿದ್ಭವಭ್ರಷ್ಟಮನಾಃ ಸ್ತುವನ್ಗುರುಂ ತಪ್ತಃ ಶರಣ್ಯಂ ಶ್ರಿತಕಲ್ಪಶಾಖಿನಮ್೨೩
ಗಣೇಶಂ ಶಾರದಾಂ ನತ್ವಾ ಶ್ರೀಗುರುಂ ನಾಮಧಾರಕಃ
ದ್ವಿಜಸ್ತುಷ್ಟಾವ ಘೋರೇಽತ್ರ ನೃಧಾಮ್ನಾ ವಿಶ್ರುತಂ ಹರಿಮ್ ೨೪
ಸರ್ವಜ್ಞ ಮಾಂ ನ ಜಾನೀಷೇ ವಿಶ್ವಸಾಕ್ಷಿನ್ನ ಚೇಕ್ಷಸೇ
ವಿಲಾಪೋ ನ ಶ್ರುತೋ ವಿಷ್ಣೋ ಮಮ ಶ್ರುತ್ವಾಪ್ಯುಪೇಕ್ಷಸೇ ೨೫
ಚೇಜ್ಜ್ಞಾತೇಽತ್ರ ಕ್ವ ವೈಕ್ಲವ್ಯಂ ಕಥಂ ದೈನ್ಯಂ ತ್ವಯೇಕ್ಷಿತೇ
ಶ್ರುತೇ ಚೇಚ್ಛುಕ್ಕುತೋಽಪ್ಯರ್ಹಾ ತ್ವಯ್ಯುಪೇಕ್ಷಾ ದಯಾನಿಧೇ ೨೬
ಸರ್ವದೇವೇಶ್ವರೋಽಪಿ ತ್ವಂ ತ್ವಂ ನೋಽಪಿ ಕುಲದೈವತಮ್
ತ್ವಾಂ ಹಿತ್ವಾ ಕತಮಂ ಯಾಚೇ ವೇದ್ಮೀಶಂತ್ವಾಪಿ ವೇತ್ಸಿ ಮಾಮ್೨೭
ಸರ್ವೋಽಪಿ ವೇತ್ತಿ ಭೂಪಂ ನ ಭೂಪಃ ಸರ್ವಂತಥೋಚಿತಮ್
ಅಜ್ಞೇ ತು ತ್ವಯಿ ಸರ್ವಜ್ಞೇ ಕಥಂ ಶ್ಲಾಘ್ಯಮಿದಂ ಪ್ರಭೋ ೨೮
ನಾಸೇವಕಾಯಾದಾತ್ರೇಽಪಿ ಚೇದ್ದಾಸ್ಯಸ್ಯುಚಿತಂ ನ ತತ್
ಸೇವೇಚ್ಛುಃ ಶ್ರೀಶ ಕಿಂ ದಾತಾ ತದ್ವತ್ಪ್ರತ್ಯುಪಕಾರ್ಯಪಿ೨೯
ಜ್ಯೋತಿರ್ದ್ಯೋತಮಿಹಾಬ್ದೋಮ್ಬು ಸೇವೋನೇಽರ್ಪಯತಿ ಧ್ರುವೇ
ಪದಂ ಬಿಭೀಷಣೇಽದಾತ್ರೋರ್ದತ್ತಂ ಮೇ ದೇಹ್ಯತಃ ಪ್ರಿಯಮ್ ೩೦
ನಿಧಯಸ್ತೇಽನುಗಾ ದಾಸ್ಯಃ ಸಿದ್ಧಯಃ ಶ್ರೀಸ್ತು ಕಿಙ್ಕರೀ
ತತ್ತೇ ಕಿಂ ಭಗವಂದೇಯಂ ಕಿಂ ಕಾರ್ಯಂ ಪರಿಪೂರ್ಣ ತೇ ೩೧
ಸ್ವಸೇವಕಕುಲಂ ಭೂಮೌ ಪಾಲಯಂತಿ ನೃಪಾ ಅಪಿ
ಕುತೋ ಮೋಪೇಕ್ಷಸೇ ದೀನಂ ಮತ್ಪೂರ್ವಾರ್ಚಿತ ವಿಶ್ವಭೃತ್೩೨
ದೇವೇಶ ಮೇಽಪರಾಧೈಶ್ಚೇದಾಯಾಸ್ಯಂತರ್ವಿಷಾದತಾಮ್
ಪತ್ತಾಡಿತಾರ್ಭಕೈಃ ಕಿಂ ನು ಪ್ರಸೂ ರುಷ್ಯತಿ ಮಾನುಷೀ ೩೩
ಜೀವನಂ ಪಿತರೌ ಯತ್ರ ಭಿನ್ನಾವನ್ಯತರಾಚ್ಛಿಶೋಃ
ತ್ವಂ ತೂಭಯಂ ಮೇ ಕಿಂ ಕಾರ್ಯಂ ನಿರ್ಘೃಣೇ ವಿಶ್ವಭೃತ್ತ್ವಯಿ೩೪
ಸಾಹಸಂ ಕುರು ಮೇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಯಥಾ ದಾರು ಭಿನತ್ತಿ ವಿಃ
ತಥಾ ಸಾಹಜಿಕೈರ್ದೋಷೈರ್ನಿಂದಾಮ್ಯಂಹಃ ಕರೋಮ್ಯಹಮ್ ೩೫
ಆಘೇ ಪುಣ್ಯವತಃ ಪ್ರೋಕ್ತಂ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಮವೇಕ್ಷ್ಯ ಮಾಮ್
ಆರಾತ್ಪಲಾಯತೇ ಭೀತ್ಯಾ ಶಾರ್ದೂಲಮಿವ ಶೃಙ್ಗಿಣೀ ೩೬
ಮಾಲಿನ್ಯದೋಷಭೀತ್ಯಾ ತು ಮಾಷರಾಶೇಃ ಪೃಥಕ್ಕಿಮು
ಕಾರ್ಯಂ ಜಪೋ ಮದಙ್ಗಾಘಾತ್ಕಿಂ ಕರೋತಿ ಪೃಥಗ್ಘರೇ ೩೭
ಮಾದೃಕ್ಪಾಪೋ ಹರೇ ನಾಸ್ತಿ ಭವಾದೃಙ್ ನಾಸ್ತಿ ಪಾಪಹಾ
ಪಾಹ್ಯನನ್ಯಾಶ್ರಯಂ ದೀನಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವೌದಾಸೀನ್ಯಮೀಶ ಮಾಮ್ ೩೮
ದ್ರವಂತ್ಯಪಿ ಶಿಲಾಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಮದ್ವಿಲಾಪಂ ದಯಾನಿಧೇಽ
ಕಾರುಣ್ಯಂ ತೇ ಕುತೋ ಯಾತಂ ಮ್ರಿಯಮಾಣಂ ನ ವೇತ್ಸಿ ಯತ್ ೩೯
ಏವಂ ವಿಲಾಪ್ಯ ಮಾರ್ಗೇಽಸೌ ಗುರುಧ್ಯಾನೈಕತಾನಹೃತ್
ತಸ್ಥೌ ಪ್ರಾಯೋಪವೇಶೇನ ದೈವಾತ್ಸ್ವಪ್ನಸ್ತದಾಭವತ್೪೦
ಧೇನುರ್ವತ್ಸಂ ಯಥೋಪೈತಿ ಭಗವಾನ್ಭಕ್ತವತ್ಸಲಃ
ಪ್ರಾಪ್ಯಾವಧೂತವೇಷೇಣ ಸ್ವಪ್ನೇಽಮುಂ ಪರ್ಯತೋಷಯತ್೪೧
ಇತಿ ಶ್ರೀಗುರುಚರಿತೇ ಚರಿತಾನುಸಂಧಾನಂ ನಾಮ ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ಅಥ ದ್ವಿತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ತತ ಉತ್ಥಾಯ ನಾಲೋಕ್ಯ ಸ್ವಪ್ನೇ ದೃಷ್ಟಂ ದ್ವಿಜೋಭಿತಃ
ಧ್ಯಾತ್ವಾ ವ್ರಜಂದದರ್ಶಾಗ್ರೇ ದಯಾರ್ದ್ರಂ ಯೋಗಿನಂ ಸಮಮ್ ೧
ಅಭಿವಾದ್ಯ ಸ ತಂ ಹರ್ಷ-ಪುಲಕೋದ್ಗಮಶೋಭಿತಃ
ಪ್ರೇಮಗದ್ಗದಯಾ ವಾಚಾ ವಕ್ತುಂ ಸಮುಪಚಕ್ರಮೇ ೨
ಮಾತಾ ಪಿತೋಪದೇಷ್ಟಾ ಭೀ-ಹರ್ತಾ ಭರ್ತಾಪಿ ಮೇ ಭವಾನ್
ಕ್ವಾಯಾತೋಽಸ್ತಿ ಕುತೋ ಗಂತಾ ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಮೇಽದ್ಯಾಕ್ಷಿಗೋಚರಃ ೩
ಕಾಲೇಽನುಕೂಲೇ ಪ್ರತೀಪೇ ನಾ ಸ್ವೈಃ ಸದ್ಭಿಶ್ಚ ಯುಜ್ಯತೇ
ನಿಃಸಂಗಸ್ಯ ಮುಮೂರ್ಷೋರ್ಮೇ ಸರ್ವ ಏವಾದ್ಯ ವೈ ಭವಾನ್ ೪
ನಾಮಧಾರಕಶರ್ಮಾಹಂ ವಿಪ್ರಸ್ತಪ್ತೋಽತ್ರ ಸದ್ಗುರುಮ್
ದ್ರಷ್ಟುಕಾಮೋಽಯನೇ ಕ್ಲೇಶಾನ್ಮುಮೂರ್ಷುರಭವಂ ಪ್ರಭೋ ೫
ಇಂದ್ರಿಯೋಚ್ಛೋಷಣಂ ಶೋಕಂ ಕೋಽಪಿ ಹರ್ತುಂ ನ ಮೇ ಪ್ರಭುಃ
ಜಾನೇ ತ್ವಮೇವ ಶಕ್ನೋಷಿ ಹೃಷ್ಟಂ ದೃಷ್ಟ್ಯೈವ ಹೃದ್ಧಿ ಮೇ ೬
ಸಿದ್ಧ ಉವಾಚ
ಯೋಗಿಧ್ಯೇಯಸ್ತ್ರಿಮೂರ್ತ್ಯಾತ್ಮಾ ಯದ್ಭಕ್ತಾ ಭುಕ್ತಿಮುಕ್ತಿಗಾಃ
ಯೋಽಸ್ತಿ ಭೀಮಾತಟೇಽಸೌ ತಚ್ಛಿಷ್ಯಃ ಸಿದ್ಧೋ ಧರಾಚರಃ ೭
ನಾಮಧಾರಕ ಉವಾಚ
ಸದ್ಗುರುಃ ಸೋಽಪಿ ಭಗವಾನಸ್ಮಾಕಂ ಕುಲದೈವತಮ್
ಶ್ರದ್ಧಾಭಕ್ತ್ಯಾ ಭಜೇ ತಂ ಮಾಂ ಕಷ್ಟಾಬ್ಧೌ ಮಜ್ಜಯತ್ಯಹೋ ೮
ಸಿದ್ಧ ಉವಾಚ
ಸ ಸದ್ಗುರುಸ್ತ್ರಿಮೂರ್ತ್ಯಾತ್ಮಾ ರುಷ್ಟೇಷ್ವನ್ಯೇಷ್ವಯಂ ಪ್ರಭುಃ
ಕೋಽಪಿ ನಾಸ್ಮಿನ್ಲೌಕಿಕೇಽಪಿ ನೇಷ್ಟೋಽಸ್ಯಾಸೀತಿ ಭಾತಿ ಮೇ ೯
ಸಂಶಯಾತ್ಮಾಽಶ್ರದ್ದಧಾನಃ ಕ್ವಾಪಿ ಕೈರ್ನೈವ ಗೋಪ್ಯತೇ
ತ್ರಯ್ಯಾತ್ಮಶ್ರೀಗುರುಸ್ತ್ಯಕ್ತ-ಸಂಶಯಾತ್ಮೇಶ್ವರೋಽತ್ರ ಕಃ ೧೦
ನಾಮಧಾರಕ ಉವಾಚ
ರುಷ್ಟೇಽಪಿ ಲೌಕಿಕೇ ನೇಶಃ ಕೋಽಪೀತ್ಯುಕ್ತಂ ವದಸ್ವ ಚೇತ್
ಪ್ರಾಗ್ವೃತ್ತಂ ಚೈಷ ತ್ರಯ್ಯಾತ್ಮಾ ಕಥಂ ಮೇ ಛಿಂಧಿ ಸಂಶಯಮ್ ೧೧
ಸಿದ್ಧ ಉವಾಚ
ಪುರಾ ನಿರಾಶಿಷೋಽಪ್ಯೇಕೋ ಬಹುಸ್ಯಾಮಿತ್ಯಭೂನ್ಮತಿಃ
ಯಾ ಯೋಗನಿದ್ರಿತಸ್ಯೈಷಾ ವಿಷ್ಣೋರ್ಮಾಯಾಽನಯಾ ಜಗತ್ ೧೨
ಸೃಷ್ಟಂ ಪ್ರಾಙ್ನಾಭಿಕಮಲಾದಭವಚ್ಚತುರಾನನಃ
ದದೌ ತಸ್ಮೈ ವಿನೀತಾಯ ವೇದಾಂಸ್ತೈರಸೃಜಜ್ಜಗತ್ ೧೩
ಕೃತಂ ತ್ರೇತಾಂ ದ್ವಾಪರಂ ಚ ಸಧರ್ಮಂ ವ್ಯಸೃಜತ್ಕಲಿಮ್
ವರ್ಣಾಶ್ರಮವಿಭಾಗೇನ ಮನುಷ್ಯಸ್ಥಿತಿಹೇತವೇ ೧೪
ವೈರಾಗ್ಯಜ್ಞಾನವಾನ್ಸತ್ಯಃ ಸತ್ಯವಾಗ್ಯಜ್ಞಸೂತ್ರಭೃತ್
ಯಜ್ಞಸಂಭಾರಧೃಕ್ತ್ರೇತಾ ದ್ವಾಪರಸ್ತು ಸುಶಸ್ತ್ರಭೃತ್ ೧೫
ಪುಣ್ಯಪಾಪೋಗ್ರತಾಶಾಂತಿ-ದಯಾನೈಷ್ಠುರ್ಯಸಂಯುತಃ
ಕಲಿಸ್ತು ಲಿಙ್ಗಜಿಹ್ವಾಭೃತ್ಕಚ್ಚರೋಽಸನ್ಪಿಶಾಚವತ್ ೧೬
ಏಕೈಕಂ ಯತಕಾಲಂ ಕೌ ಪ್ರೇರಯದ್ವಿಶ್ವಹೇತವೇ
ಪ್ರಯಾಣಕಾಲೇ ಕಲಯೇ ಪ್ರೋಕ್ತಾಂ ಗುರುಕಥಾಂ ಶೃಣು ೧೭
ಕಲಿರುವಾಚ
ಕಥಂ ಯಾಸ್ಯೇ ವೃಷಪರ-ಪ್ರಶಾಂತಜನಸೇವಿತಾಮ್
ಭುವಂ ಶ್ರುತ್ವಾಪಿ ಮೇ ಚೇತಃ ಖಿದ್ಯತೇಽಙ್ಗಂ ಚ ತಪ್ಯತೇ ೧೮
ಛೇತ್ತಾಹಂ ಧರ್ಮಸೇತೋಃ ಶುಕ್ಕಲಹದ್ವೇಷತಾಪಕೃತ್
ಭ್ರಾತಾನ್ಯಸ್ತ್ರೀಸ್ವಹರ್ತಾ ಮೇ ಷಡ್-ದ್ವಿಡ್ಭಾಕ್ಪ್ರಾಣವಲ್ಲಭಃ ೧೯
ಕ್ಷತವ್ರತೋಽಪಿ ಮೇ ಪ್ರಾಣೋ ನಾಸ್ತಿಕೋಽಧಾರ್ಮಿಕೋಽಪಿ ಮೇ
ಯೇ ಸ್ಥಿತಾ ಭಾರತೇ ವರ್ಷೇ ಧಾರ್ಮಿಕಾಸ್ತೇ ಮಮಾರಯಃ ೨೦
ಗುರ್ವೀಶದೇವಸದ್ವಿಪ್ರ-ಪಿತೃಧರ್ಮಪರೇಕ್ಷಣಾತ್
ಬಹಿರ್ಯಾಂತ್ಯಸವೋ ಮೇಽಪಿ ಯೋಗಿಜ್ಞಾನೀಕ್ಷಣಾತ್ಕ್ಷಣಾತ್ ೨೧
ಬ್ರಹ್ಮೋವಾಚ
ಆಸುರ್ಯಾ ಸಂಪದಾ ಗಚ್ಛ ವಶಾ ಲೋಕಾ ಭವಂತಿ ತೇ
ಶತಾಯುರ್ಹಿ ನರಃ ಕೋಽಪಿ ಧನ್ಯೋ ಭೂಯಾನ್ನ ತಂ ಜಹಿ ೨೨
ಗುರ್ವೀಶದೇವಸದ್ವಿಪ್ರ-ಪಿತೃಧರ್ಮಪರೋ ನರಃ
ತ್ವದ್ದೋಷೈರ್ಲಿಪ್ಯತೇ ನೈವ ಗುರುಭಕ್ತೋ ವಿಶೇಷತಃ ೨೩
ನಾಮ್ಬುನಾಬ್ಜದಲಂ ಯದ್ವಲ್ಲಿಪ್ಯತೇಽಘೈರ್ಗುರುಪ್ರಿಯಃ
ನೈವ ಜೇತುಂ ಗುರೋರ್ಭಕ್ತಂ ದೇವಾ ಅಪಿ ನ ಶಕ್ನುಯುಃ೨೪
ಕಲಿರುವಾಚ
ಗುರುರ್ವರೋಽಮರೇಭ್ಯೋಽಪಿ ಕಥಂ ವದ ಹಿ ಯತ್ಪ್ರಿಯಃ
ಕೇನಾಪ್ಯಜೇಯ ಇತ್ಯೇತತ್ಪ್ರಾಗ್ವೃತ್ತಂ ಕ್ವಾಪಿ ಚೇದ್ವದ ೨೫
ಬ್ರಹ್ಮೋವಾಚ
ಜ್ಞಾನಂ ಗುರುಂ ವಿನಾ ನ ಸ್ಯಾದ್ಯಸ್ಯ ಕಸ್ಯಾಪಿ ನಿರ್ಜರಾಃ
ಗುರುಭಕ್ತ್ಯೈವ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥಾಃ ಸ್ಯುಸ್ತತೋಽಪ್ಯಧಿಕೋ ಗುರುಃ ೨೬
ಪುರಾ ಗೋದಾವರೀತೀರೇ ವೇದಧರ್ಮೈಕದಾ ಮುನಿಃ
ಬಹುಶಿಷ್ಯಪ್ರಶಿಷ್ಯಸ್ತನ್ನಿಷ್ಠಾಂ ಜ್ಞಾತುಮಿದಂ ಜಗೌ ೨೭
ತಪಸಾ ಕ್ಷಾಲಿತಂ ಪಾಪಂ ಬಹು ಪ್ರಾರಬ್ಧಮಸ್ತಿ ಮೇ
ತದ್ಭೋಗ್ಯಂ ವ್ಯಾಧಿರೂಪೇಣ ಕಾಶ್ಯಾಂ ಕಸ್ತತ್ರ ರಕ್ಷಕಃ ೨೮
ಗಲತ್ಕುಷ್ಠಾಭಿಭೂತಸ್ಯ ಮಮ ದಂಶಾದಿವಾರಣೈಃ
ಕ್ಷಾಲನೈರನ್ನದಾನೈಶ್ಚ ಪ್ರೇಮ್ಣಾ ಕಸ್ತತ್ರ ರಕ್ಷಕಃ ೨೯
ಇತಿ ತಸ್ಯ ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ತೂಷ್ಣೀಂ ತಸ್ಥುರ್ಭಿಯಾಖಿಲಾಃ
ತತ್ರೈಕೋ ದೀಪಕೋ ನಾಮ ಶಿಷ್ಯ ಊಚೇಽಭಿವಾದ್ಯ ತಮ್ ೩೦
ನ ಶೇಷಯೇದ್ದೋಷಶೇಷಂ ಮೋಕ್ಷವಿಘ್ನಂ ಭವತ್ಕೃತಮ್
ಮಮಾತ್ಮನೈವ ಭೋಕ್ಷ್ಯೇಽಹಮನುಜ್ಞಾಂ ದಾತುಮರ್ಹಸಿ ೩೧
ಗುರುರುವಾಚ
ಭೋಕ್ತವ್ಯಂ ಸ್ವಯಮೇವಾಘಂ ನಾನ್ಯದ್ವಾರೇಣ ತತ್ಕ್ಷಯಃ
ಅತಃ ಕಷ್ಟೇನ ತದ್ಭೋಕ್ಷ್ಯೇ ಕಾಶ್ಯಾಂ ಶಕ್ತೋಽಸಿ ಚೇದವ ೩೨
ಇತ್ಯುಕ್ತಂ ಗುರುಣಾಶ್ರುತ್ಯ ಕಾಶೀಂ ತೇನ ಸಮಂ ಯಯೌ
ಕುಷ್ಠೀ ಭೂತ್ವಾಪಿ ಸೋಽಂಧೋಽಘಂ ಬುಭುಜೇ ಭೇಜ ಏಷ ತಮ್ ೩೩
ಗುರುರ್ಗಲದ್ವ್ರಣತ್ರಸ್ತಃ ಕಾರ್ಯಾಕಾರ್ಯಾಜ್ಞ ಏವ ಸನ್
ಪ್ರತೀಪಾಚರಣೈಃ ಶಿಷ್ಯಂ ಶಶ್ವದ್ವ್ಯರ್ಥಂ ವ್ಯತಾಡಯತ್ ೩೪
ಸ ಸೇವಾವಸರೇ ಭಿಕ್ಷಾಂ ಸೇವಾಂ ಭಿಕ್ಷಾಕ್ಷಣೇಽಪಿ ತಮ್
ಯಯಾಚೇಽಹನದಪ್ರಾಪ್ತೌ ನಾಖಿದ್ಯತ ಸದಾಪ್ಯಸೌ ೩೫
ದತ್ತಾಂ ಯಾಚಿತಕಾಂ ಭಿಕ್ಷಾಂ ಮುನಿಸ್ತದ್ದೋಷಕೀರ್ತನಾತ್
ಭೂಮೌ ಪ್ರಕ್ಷಿಪ್ಯ ರುಷ್ಟೋಽನ್ನಂ ಸ್ವಾದ್ವಾನೀಹೀತ್ಯುವಾಚ ತಮ್ ೩೬
ಭಿಕ್ಷಾರ್ಥಮಪಿ ಗಚ್ಛಂತಂ ನಿವರ್ತ್ಯೋಚೇ ಕೃತಾ ನ ಮೇ
ವಿಣ್ಮೂತ್ರೋತ್ಸರ್ಗಸಂಶುದ್ಧಿಃ ಕ್ವ ಯಾಸ್ಯಶ್ನಂತಿ ಮಕ್ಷಿಕಾಃ ೩೭
ಯಥೋಕ್ತಂ ಕರ್ತುಮುದ್ಯುಕ್ತಂ ನಿವಾರ್ಯೋಚೇ ನ ವೇತ್ಸಿ ಮಾಮ್
ಕ್ಷುಧಾ ಕಣ್ಠಗತಪ್ರಾಣಂ ದೇಹ್ಯನ್ನಂ ಪಾಪ ಮೇ ದ್ರುತಮ್ ೩೮
ಭುಕ್ತ್ವಾ ಯಾಚಿತಕಾನ್ನಂ ಸ ಕದಾಚಿತ್ತಾತ ಪುತ್ರಕ
ಶ್ರಾಂತೋಽಸಿ ಮೇ ಸ್ವಪೇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಸುಪ್ತೇಽಸ್ಮಿನ್ಕ್ಷುಧಿತೋಽಬ್ರವೀತ್ ೩೯
ಏವಂ ಸಂಛಲಿತೋಪ್ಯೇಷ ಭೇಜೇಽಖೇದೋಽನಿಶಂ ಗುರುಮ್
ವಿಸ್ಮೃತಸ್ವಾತ್ಮಯಾತ್ರೋಽಪಿ ಮತ್ತ್ವಾ ಸರ್ವಾಮರೇಶ್ವರಮ್ ೪೦
ಗಾಙ್ಗಾಮ್ಭೋ ಗುರುಪಾದಾಮ್ಭಃ ಸಾಕ್ಷಾದ್ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಂ ಗುರುಮ್
ಸರ್ವಾನಂದನಿಧಿಂ ಬುದ್ಧ್ವಾ ಮನೋ ನ ಕ್ವಾಪ್ಯಚೋದಯತ್ ೪೧
ಗುರುಭಕ್ತಿಸುಪೂತೋಽಭೂಜ್ಜ್ಞಾತ್ವಾ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರೋಽಪ್ಯಮುಮ್
ಪ್ರಾಪ್ಯೋಚೇ ವರದೋಽಸ್ಮೀಷ್ಟಂ ವರಂ ವರಯ ತೇಽಸ್ತು ಶಮ್ ೪೨
ದೀಪಕೋಽಪ್ಯಾಹ ಕಿಂ ಕಾರ್ಯಂ ವರೇಣ ಗುರವಸ್ತು ಮೇ
ರುಕ್ಶಾಂತ್ಯೈ ವರಮಿಚ್ಛಂತಿ ಯದಿ ಪೃಷ್ಟ್ವಾ ವೃಣೋಮಿ ತತ್ ೪೩
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವೈತ್ಯ ಶಶಂಸಾಸ್ಮೈ ಗುರುಸ್ತಪ್ತೋಽಬ್ರವೀತ್ಸ ತಮ್
ಭೋಗಾದೇವ ಕ್ಷಯಂ ನೇಷ್ಯೇ ಸೇವಾಯಾಂ ಮೇ ಬಿಭೇಷ್ಯಪಿ ೪೪
ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ಸ ತಥೇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಶಿವಮೇತ್ಯಾಬ್ರವೀದ್ವರಮ್
ನ ಗುರ್ವಸಂಮತಂ ಕಾಙ್ಕ್ಷೇ ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾಗಾತ್ಸ ದುರ್ಮನಾಃ ೪೫
ನಿರ್ವಾಣಮಂಡಪಂ ಗತ್ವಾ ಪ್ರಾಹ ವಿಷ್ಣುಮುಖಾಮರಾನ್
ಚಂಡೋ ಮುನಿರ್ವೇದಧರ್ಮಾ ರುಗ್ಣಸ್ತಚ್ಛಿಷ್ಯ ಉತ್ತಮಃ ೪೬
ಗುರುಭಕ್ತಃ ಕಮ್ಬಲಾಶ್ವತರಾಸನ್ನೋಽಸ್ತಿ ದೀಪಕಃ
ವರಂ ದಾತುಮಗಾಂ ಪ್ರೇಮ್ಣಾ ನಾದದೇ ಸ ಗುರೂದ್ಯತಃ ೪೭
ಇತಿ ಶ್ರುತ್ವೇಶವಾಕ್ಯಂ ತಂ ದ್ರಷ್ಟುಕಾಮೋ ಹರಿರ್ಯಯೌ
ವಿಷ್ಣುರ್ದೀಪಕಮಾಹಾಙ್ಗ ವರದೋಽಸ್ಮಿ ವರಂ ವೃಣು ೪೮
ತಪಸಾಷ್ಟಾಙ್ಗಯೋಗೈಶ್ಚ ಸೂಪಾಯೈರ್ಮನನಾದಿಭಿಃ
ಉಪವಾಸೈರ್ವ್ರತೈರ್ಯೋಗೈರ್ಧರ್ಮೈರ್ಗಮ್ಯೋಽಸ್ಮಿ ನೋ ನೃಣಾಮ್ ೪೯
ಗುರುಸದ್ವಿಪ್ರಭಕ್ತಸ್ಯ ಮನ್ಮಯಾಭ್ಯಂತರಾತ್ಮನಃ
ನಿರ್ದ್ವಂದ್ವಸ್ಯಾಽಪಿ ಸಾಧ್ವ್ಯಾಶ್ಚ ವಿಷ್ಣುರ್ದೃಶ್ಯೋಽಸ್ಮಿ ಸರ್ವದಾ ೫೦
ತಸ್ಮಾತ್ಕಷ್ಟೇನ ಸುಭಗ ಸದ್ಗುರುಃ ಸೇವಿತಸ್ತ್ವಯಾ
ತೇನೈವ ಪರಿತುಷ್ಟೋಽಸ್ಮಿ ವರಂ ವರಯ ಮತ್ಪ್ರಿಯ ೫೧
ದೀಪಕ ಉವಾಚ
ಶ್ರೀಸದ್ಗುರುರ್ದೇವದೇವೋ ಯತೋ ಜ್ಞಾನಂ ತತೋಽಮೃತಮ್
ಅತೋಽಧಿಕಂ ಕಿಮಸ್ಮಾಕಂ ಭವಂತಿ ತ್ವಾದೃಶಾ ವಶಾಃ ೫೨
ಚೇದ್ವಿಶ್ವೇಶೋ ಯಥಾ ಯಾತಸ್ತಥಾ ಗಂತುಂ ನ ರೋಚತೇ
ಗುರಾವೇವಾಚಲಾಂ ಭಕ್ತಿಂ ದೇಹ್ಯನ್ಯನ್ನ ವೃಣೇಽಧ್ರುವಮ್ ೫೩
ವಿಷ್ಣುರುವಾಚ
ಶ್ರದ್ಧಾಭಕ್ತಿಃ ಸದಾ ತೇಸ್ತಿ ದಾಸ್ಯೇಽಪ್ಯನ್ಯದಯಾಚಿತಮ್
ದತ್ತಾ ಭುಕ್ತಿಶ್ಚ ತೇ ಮುಕ್ತಿಃ ಸತ್ಕೀರ್ತಿಃ ಸ್ಮರ್ತೃತಾಪಹೃತ್ ೫೪
ಯಃ ಸ್ತೌತಿ ಸದ್ಗುರುಂ ಭಕ್ತ್ಯಾ ವೇದೋಪನಿಷದಾದಿಭಿಃ
ತುಷ್ಟಿರ್ಮೇ ತೇನ ದಾಸ್ಯೈಶ್ಚ ಸಾನ್ನಿಧ್ಯಂ ತಸ್ಯ ಮೇ ಸದಾ ೫೫
ಕಾಲಾದಪಿ ಭಯಂ ನಾಸ್ತಿ ಕುತೋನ್ಯಸ್ಮಾತ್ತು ಸಿದ್ಧಯಃ
ಸ್ಯುಸ್ತದ್ದಾಸ್ಯೋಽಧಿಕಂ ನಾತ ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾಂತರ್ದಧೇ ಹರಿಃ ೫೬
ಶಿಷ್ಯೋಽಪಿ ಗುರವೇ ಸರ್ವಂ ಶಶಂಸ ಸ ತು ತತ್ಕ್ಷಣಮ್
ಪ್ರೀತಃ ಸುಖಾಕರಕರಂ ದಧೌ ತನ್ಮೂರ್ಧ್ನಿ ಸದ್ಗುರುಃ ೫೭
ತೇನ ಸದ್ಯೋಽಭವಚ್ಛಿಷ್ಯೋ ವೇದವೇದಾಙ್ಗಪಾರಗಃ
ಕುಶಲಃ ಸ್ಮರ್ತೃತಾಪಘ್ನೋ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತೋಽಖಿಲಪ್ರಿಯಃ ೫೮
ಕಾಶೀಪ್ರಭಾವಮಾದೇಷ್ಟುಂ ಶಿಷ್ಯಭಾವಂ ಪರೀಕ್ಷಿತುಮ್
ವೇದಧರ್ಮಾಽಭವತ್ಕುಷ್ಠೀ ಪಾಪಶಙ್ಕಾ ಕುತೋ ಮುನೇಃ ೫೯
ಇತ್ಯಾದ್ಯಾ ಭೂರಿಶೋ ವೃತ್ತಾಃ ಕಲೇ ಗುರುಕಥಾ ಭುವಿ
ವಕ್ತೃಶ್ರೋತೃಮಲಘ್ನ್ಯೋಽತೋ ಭಕ್ತಂ ಮಾ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಗಾಂ ವ್ರಜ ೬೦
ಇತ್ಯಾದಿಷ್ಟಃ ಕಲಿರ್ಧಾತ್ರಾ ಭುವಮೇತ್ಯ ತಥಾಽಕರೋತ್
ಮಹಿಮಾ ಲೌಕಿಕಸ್ಯಾಯಂ ಕಿಂ ಪುನಸ್ತ್ರ್ಯಾತ್ಮಸದ್ಗುರೋಃ ೬೧
ತತ್ಸಾತ್ವಿಕೀಂ ಧೃತಿಂ ಲಬ್ಧ್ವಾ ದೃಢಭಕ್ತ್ಯೈವ ಸದ್ಗುರುಮ್
ಭಜಂತಿ ಕೃತಕೃತ್ಯಾಸ್ತೇ ಭವಂತಿ ನ ಸಸಂಶಯಾಃ ೬೨
ತಸ್ಮಾದ್ಯದೀಚ್ಛಸಿ ಶ್ರೇಯಃ ಶ್ರದ್ಧಯಾಽಸಂಶಯಂ ಭಜ
ಗುರುಂ ನೃಧಾಮ್ನಾ ಕ್ರೀಡಂತಂ ಭವಾಬ್ಧೇಃ ಪಾರಮೇಷ್ಯಸಿ ೬೩
ಇತಿ ಶ್ರೀಗುರುಚರಿತೇ ಗುರುಶಿಷ್ಯಚರಿತಾನುಕಥನಂ ನಾಮ ದ್ವಿತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ಅಥ ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ನಾಮಧಾರಕ ಉವಾಚ
ತ್ರಯ್ಯಾತ್ಮಾಸೌ ಕುತೋ ಜಾತೋ ಭೂಮೌ ನರ ಇವೇಶ್ವರಃ
ಯಂ ಬ್ರವೀಷಿ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ತನ್ಮೇ ಶುಶ್ರೂಷವೇ ವದ ೧
ಸಿದ್ಧ ಉವಾಚ
ಧನ್ಯೋಽಸ್ಯನುಗೃಹೀತೋಽಸಿ ಯತ್ತೇ ಭಕ್ತಿರಧೋಕ್ಷಜೇ
ಸಂಜಾತಾ ಭವಬಂಧಘ್ನೀ ಹರ್ಷೋ ಮೇಽತೀವ ವರ್ಧತೇ ೨
ಕೋಽಪಿ ಗಾಂ ಪರ್ಯಟಂತಂ ಮಾಂ ನ ಪೃಚ್ಛತಿ ಗುರೋಃ ಕಥಾಮ್
ತ್ವಯಾದ್ಯ ಭಕ್ತಚಂದ್ರೇಣ ಬೋಧಾಬ್ಧಿರ್ಮೇ ಪ್ರಪೂರಿತಃ ೩
ಅನಂತಾಃ ಸಂತ್ಯನಂತಸ್ಯ ಲೀಲಾಃ ಪ್ರಶ್ನಮೃತೇಪಿ ತಾಃ
ನ ವಕ್ತುರ್ಯಾಂತಿ ನಿಜಧೀ-ಪರಿಣಾಮಾವಧಿಂ ಸ್ಮೃತಿಮ್ ೪
ಕಲೌ ತು ನಾಸ್ತಿಕಾ ಮರ್ತ್ಯಾಸ್ತತ್ಕಥಾಶ್ರವಣಾತ್ಮಕಮ್
ಪ್ಲವಂ ತರ್ತುಂ ಭವಾಬ್ಧಿಂ ನೋ ವಿದುರ್ಮಜ್ಜಂತ್ಯತೋಽತ್ರ ತೇ ೫
ಯತ್ರಾಮ್ಬ್ವವಿತ್ತು ತೃಷ್ಣೋರ್ಮಿರ್ಗ್ರಹಾಃ ಕಾಮಾದಯೋ ಧ್ವನಿಃ
ಭೋಗೋಽಪಾರೇಽತ್ರ ನೌಸ್ತ್ವೇಷಾ ಗುರುರ್ನೇತಾ ಕೃಪಾಮರುತ್ ೬
ತಸ್ಮಾದ್ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಸಾಧನಾನಿ ಪ್ರಾಪ್ತಾನ್ಯತ್ರಾಪ್ಯಯತ್ನತಃ
ತರಿಷ್ಯಸಿ ಭವಾಬ್ಧಿಂ ಸ್ರಾಗತೋ ವಕ್ಷ್ಯೇ ಕಥಾಃ ಶ್ರೃಣು ೭
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾಽಮರಜಾಭೀಮಾಸಙ್ಗಮೇ ಹ್ಯುಪವಿಶ್ಯ ಸಃ
ಗುರ್ವಧಿಷ್ಠಿತಕಲ್ಪದ್ರು-ಮೂಲೇಽಸ್ಮೈ ಪ್ರಾಹ ಸತ್ಕಥಾಃ ೮
ಮುಮುಕ್ಷುಭೇಷಜಂ ಮುಕ್ತ-ಜೀವನಂ ವಿಷಯೀಷ್ಟದಂ
ಶ್ರೀಗುರೋಶ್ಚರಿತಂ ವಾಗ್ಹೃದ್ದೂರತ್ವಾದ್ವಚ್ಮಿ ತೇಽಲ್ಪಕಮ್ ೯
ಜಗತ್ಯೇಕಾರ್ಣವೀಭೂತೇ ಶೇಷತಲ್ಪಶ್ರಿತೋಽಸ್ಪೃಹಃ
ನಾರಾಯಣೋ ಜಗತ್ಸ್ರಷ್ಟುಂ ಮಾಯಾಮುದ್ಭಾವ್ಯ ಸೋ ಅಂಡಜಮ್ ೧೦
ಸ್ರಷ್ಟಾರಂ ವ್ಯಸೃಜತ್ಸೃಷ್ಟ್ಯೈ ಸಪ್ತರ್ಷೀನ್ ಸೋಽಪಿ ಮಾನಸಾನ್
ತತ್ರೈಕೋಽತ್ರಿಸ್ತಪಸ್ವೀಶೋ ಯಸ್ಯಾಭೂದ್ಭಗವಾನ್ಸುತಃ ೧೧
ಋಷೇರತ್ರೇಸ್ತಪೋಽರ್ಥಸ್ಯ ಪಾತಿವ್ರತ್ಯವಿಭೂಷಿತಾಽ ಆಸೀದ್ ಭಾರ್ಯಾಽ-
ನಸೂಯಾಖ್ಯಾ ತ್ರಿಲೋಕ್ಯಾಂ ವಿಶ್ರುತಾ ಸತೀ ೧೨
ಜಾತೋರ್ವೀ ಮೃದುಲಾರ್ಕಾಗ್ನೀ ಶೀತೌ ಮಂದೋ ಮರುದ್ಭಿಯಾಽ
ತಸ್ಯಾ ದೇವಾಃ ಪದಾಪಾಯ-ಭ್ರಾಂತ್ಯಾಽಽಪುಃ ಶರಣಂ ಹರಿಮ್ ೧೩
ಏಕದಾ ನಾರದೋಽಪ್ಯೇತ್ಯ ತದ್ಧರ್ಮಾನ್ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣ್ವಜಾನ್
ಪ್ರಾಬ್ರವೀನ್ನೇದೃಶೀ ಸಾಧ್ವೀ ಸರ್ವದಾಽಭ್ಯಾಗತಪ್ರಿಯಾ ೧೪
ಇತ್ಯೃಷೇರ್ವಾಕ್ಯಮಾಕರ್ಣ್ಯ ವಿಷೀದಂತ್ಯ ಉಪಸ್ಥಿತಾಃ
ತದ್ದೇವ್ಯೋಽಸಹಮಾನಾ ದ್ರಾಗ್ಬಭೂವುರ್ಮೂರ್ಛಿತಾ ಭೃಶಮ್ ೧೫
ಪತಿವ್ರತಾಮಾನಿನೀಸ್ತಾಃ ಸಾವಿತ್ರೀಶ್ರೀಶ್ವರೀಸ್ತ್ರಯಃ
ಆಶ್ವಾಸ್ಯಾತಿಥಿವದ್ಭೂತ್ವಾ ರೋಷಾಚ್ಛಪ್ತುಂ ಸತೀಂ ಯಯುಃ ೧೬
ಪತಿವ್ರತಾಪಿ ತಾಂದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸ್ವಾಶ್ರಮಾಭ್ಯಾಗತಾನ್ಸುರಾನ್
ಪ್ರತ್ಯುದ್ಗತ್ವಾ ಸಮಾನೀಯ ಸ್ವಾಸನೇ ಸಂನ್ಯವೇಶಯತ್ ೧೭
ವೀಜಿತಾನ್ಕೃತಪಚ್ಛೌಚಾನ್ಸೂಪವಿಷ್ಟಾನ್ಜಗೌ ಸತೀ
ಸ್ವಾಗತಂ ವೋಽದ್ಯ ಕಿಂ ಕಾರ್ಯಂ ಮುನಿಸ್ತು ತಪಸೇ ಗತಃ ೧೮
ತ ಊಚುಃ ಸಾಧ್ವಿ ನೋ ವಿದ್ಮಸ್ತಪಃಸಕ್ತಮನಾ ಮುನಿಃ
ಕದಾಽಽಯಾತೀತ್ಯತೋ ದೇಹಿ ಕ್ಷುಧಿತೇಭ್ಯೋಽನ್ನಮಾಶ್ವಲಮ್ ೧೯
ಇತಿ ಶ್ರುತ್ವಾ ಗಿರಸ್ತೇಷಾಂ ತಥೇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಗೃಹಂ ಗತಾ
ಪಾತ್ರಾಣ್ಯಾಸಾದ್ಯ ತೇಭ್ಯೋಽನ್ನಂ ಪರಿವಿಷ್ಟಂ ನ್ಯವೇದಯತ್ ೨೦
ತ ಆಹುಃ ಸಾಧ್ವಿ ನೋ ದೇಹಿ ನಗ್ನಾ ಭೂತ್ವೇತ್ಯಪೇಕ್ಷಿತಮ್
ನೇದಂ ಚೇದ್ರೋಚತೇಽನ್ಯತ್ರ ಗಚ್ಛಾಮಃ ಕ್ಷುಧಿತಾ ಇತಃ ೨೧
ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾಪಿ ಪ್ರಹಸ್ಯೈಷಾ ಋಷೇಃ ಸಙ್ಗಾತ್ತಪಸ್ವಿನಃ
ಪೂತಾಯಾ ಮಮ ಕಾಮೇನ ಕಿಂ ಭವೇಚ್ಚೇತ್ತಥಾಽಕೃತೇ ೨೨
ಶಪ್ತ್ವಾ ಗಚ್ಛಂತಿ ವಿಮುಖಾ ಮಹಾಂತೋಽಮೀ ಮಮಾತ್ಮಜಾಃ
ಇತಿ ಸ್ವಗತಮುದ್ಭಾವ್ಯ ತಥೇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾಂಶುಕಂ ಜಹೌ ೨೩
ತದೈವ ತೇಽಭವನ್ಬಾಲಾ ನಿರ್ವಿಕಾರಾ ಅಪೀಶ್ವರಾಃ
ಜಗತ್ಸೃಡೀಶ್ವರಹರಾಃ ಪಾತಿವ್ರತ್ಯಪ್ರಭಾವತಃ ೨೪
ತಾನ್ಸಾ ತಥಾವಿಧಾನ್ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಸಚಿತ್ರಾಭೂದ್ಧೃತಾಂಶುಕಾ
ಪಯಃ ಪ್ರಸೂತ್ಯಾ ಇವಾಸ್ಯಾಸ್ತದಾಲಂ ಸ್ತನತೋಽಸ್ರವತ್ ೨೫
ಸಪದ್ಯೇವಾದ್ಭುತಾವಿಷ್ಟಾ ಪ್ರೇಮ್ಣಾ ಹೃಷ್ಟತನೂರುಹಾ
ಪ್ರತ್ಯೇಕಂ ಪಾಯಯಾಮಾಸ ಕ್ಷೀರಂ ತೇಽಪಿ ಪಪುರ್ಮುದಾ ೨೬
ಜಗದುತ್ಪತ್ತಿಕರಣ-ಸುಶ್ರಾಂತ ಇವ ವಿಶ್ವಸೃಟ್
ಪೀತ್ವಾ ಪತಿವ್ರತಾಸ್ತನ್ಯಂ ಪರಮಾಂ ಶಾಂತಿಮಾಯಯೌ ೨೭
ವಿಶ್ವಮ್ಭರೋ ವಿಶ್ವರಕ್ಷಾ-ಕ್ರಿಯಾತ್ರಸ್ತ ಇವಾಮಲಮ್
ಪತಿವ್ರತಾಪಯಃ ಪ್ರಾಶ್ಯ ಪೀನಾಂ ವಿಶ್ರಾಂತಿಮಾವಿಶತ್ ೨೮
ಹರಸ್ತು ವಿಶ್ವಸಂಹಾರ-ಕರ್ಮತಷ್ಟ ಇವ ಕ್ಷಣಾತ್
ಸತ್ಯೌಧಸ್ಯಾಶನಾತ್ತೃಪ್ತಃ ಪುಷ್ಟಿವರ್ಧನತಾಂ ಯಯೌ ೨೯
ಸ್ವಧರ್ಮಜ್ಞಾತತತ್ಸತ್ತ್ವಾ ಪಾಯಯಿತ್ವಾಽಪಿ ತಾನ್ಪಯಃ
ಸಾ ಜಗೌ ತತ್ಕಥೋದ್ಘಾತಂ ಪ್ರೇಮ್ಣಾ ವಿನ್ಯಸ್ಯ ಪಾಲಕೇ ೩೦
ಅತ್ರಾಂತರೇ ವನಾದೇತ್ಯ ಶ್ರುತಗೀತಃ ಸತೀಮುಖಾತ್
ಸರ್ವಂ ಶ್ರುತ್ವೇಶ್ವರಾನ್ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಧ್ಯಾನಾನ್ನತ್ವಾಽಸ್ತುವನ್ಮುನಿಃ ೩೧
ವಿಶ್ವಸರ್ಗಸ್ಥಿತಿಪ್ರಾಂತ-ನಿದಾನಂ ವಿಶ್ವಸಾಕ್ಷಿಣಮ್
ವಿಷ್ಣುಂ ವಿಶ್ವಮಯಂ ವಂದೇ ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂ ವಿಶ್ವಸಂಗ್ರಹಮ್ ೩೨
ತಪಸ್ತಪ್ತಂ ಯದರ್ಥಂ ಸ ತ್ವಮೇಕೋಽಪೀಶ ಲೀಲಯಾ
ತ್ರಿಧಾ ಭೂತ್ವಾತ್ಮನಾತ್ಮಾನಂ ಸ್ವೈರ್ಗುಣೈ ರಮಯಸ್ಯುತ ೩೩
ಅಧ್ಯಾರೋಪಾಪವಾದಾಭ್ಯಾಂ ಸಮುದ್ಭೂತಂ ಜಗತ್ತತಃ
ಅಹಂಮಮಾಭಿಮಾನೇನ ಪಾರ್ಥಕ್ಯಂ ತಸ್ಯ ನಾಪರಮ್ ೩೪
ಇತಿ ಸ್ತುವತಿ ತಸ್ಮಿಂಸ್ತೇ ಪಾಲಕೇ ಬಾಲರೂಪತಃ
ಸ್ಥಿತಾ ಅಪ್ಯಾದ್ಯರೂಪೈಃ ಸ್ವೈಃ ಸ್ಥಿತ್ವೋಚುಸ್ತಂ ವರಂ ವೃಣು ೩೫
ಸ ಪ್ರಾಹ ಸಾಧ್ವೀಂ ಸುಭಗೇ ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣುಮಹೇಶ್ವರಾಃ
ತ್ವದ್ಭಕ್ತ್ಯಾಪ್ತಾ ಮನೋದೂರಾ ಅತೋಽಭೀಷ್ಟಂ ವರಂ ವೃಣು ೩೬
ಸಾಽಪ್ಯಾಹ ಸುತಪಃ ಸೃಷ್ಟ್ಯೈ ತ್ರಿಧಾಭೂತೇನ ವೈ ಭವಾನ್
ಸೃಷ್ಟೋಽಮುನಾಮುಮೇವಾತಃ ಪುತ್ರತ್ವೇನ ವೃಣೋತ್ವಜಮ್ ೩೭
ಋಷಿಃ ಸೋಽಪೀದಮೇವೇಷ್ಟಂ ಮತ್ವಾ ವವ್ರೇ ತದೇವ ಹಿ
ವಿಷ್ಣುಃ ಸರ್ವಾತ್ಮನಾಽಹಂ ತೇ ಮಯಾ ದತ್ತಃ ಕಿಲಾಬ್ರವೀತ್ ೩೮
ಪತಿವ್ರತಾಪ್ರಭಾವೋಽಯಂ ಬಾಲಾ ಭೂತ್ವೇಶ್ವರಾಃ ಸ್ಥಿತಾಃ
ಸ್ವಸ್ವಪ್ರಾಗ್ರೂಪತೋಽಪ್ಯೇತೇ ಸ್ವಂ ಸ್ವಂ ಸ್ಥಾನಂ ಯಯುಸ್ತ್ರಯಃ ೩೯
ಪೃಥಙ್ನಾಮಾನಿ ಬಾಲೇಭ್ಯೋ ದದೌ ತೇಭ್ಯೋಽರ್ಥವಿನ್ಮುನಿಃ
ಪೂರ್ಣತ್ವೇನ ಮಯಾಽಹಂ ತೇ ದತ್ತ ಇತ್ಯುಕ್ತವಾನ್ ಸ್ವಯಮ್ ೪೦
ಭಗವಾನಿತಿ ನಾಮ್ನೈನಂ ಮುನಿರ್ದತ್ತಂ ಚಕಾರ ಸಃ
ಬ್ರಹ್ಮಾಂಶಂ ಚಂದನಾಚ್ಚಂದ್ರಮೌಗ್ರಂ ದುರ್ವಾಸಸಂತಥಾ ೪೧
ತ್ರಯಾಣಾಮಪ್ಯಯಂ ಸಾಕ್ಷಾದ್ದತ್ತಸ್ತು ಭಗವಾನ್ಸ್ವಯಮ್
ಶ್ರುತ್ಯನ್ವಿಷ್ಟಾಙ್ಘ್ರ್ಯಬ್ಜರೇಣುಃ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದವಿಗ್ರಹಃ ೪೨
ಸದೇಷ್ಟಯೋಗಸಂವಿದ್ದಃ ಸ್ಮರ್ತೃಗಾಮೀ ಕ್ಷಣೇ ಕ್ಷಣೇ
ಚಂಡೋಽಪ್ಯನ್ಯೋಽನುಗ್ರಹಾಶೀಶ್ಚಂದ್ರೋ ಜನನವರ್ಧನಃ ೪೩
ದುರ್ವಾಸಃಶಾಪಮಾಶ್ರುತ್ಯ ಭೂದೇವಾರ್ಥಮನಂತಶಃ
ಧೃತ್ವಾವತಾರಾನ್ಕಾರ್ಯಾಂತೇ ಲೀಲಾಕಾಯಾನ್ಜಹಾತ್ಯಜಃ ೪೪
ಪರಾನುಗ್ರಹಕಾರ್ಯಾರ್ಥಮವತೀರ್ಣಃ ಸ್ವಯಂ ಕಿಲ
ದತ್ತರೂಪೇಣ ಕಾರ್ಯಸ್ಯ ನಿತ್ಯತ್ವಾನ್ನಾಮುಮತ್ಯಜತ್ ೪೫
ನಾಮಧಾರಕ ಉವಾಚ
ಕುತೋ ದುರ್ವಾಸಸಾ ಶಪ್ತಃ ಶಾಪೋಽವ್ಯಕ್ತೇ ಕಥಂ ವದ
ಲಗ್ನಃ ಪರಾವರೇಽಮುಂ ಮೇ ಸಂಶಯಂ ಛೇತ್ತುಮರ್ಹಸಿ ೪೬
ಸಿದ್ಧ ಉವಾಚ
ಭಕ್ತಾಧೀನತಯಾ ತ್ವೇಷ ಭಗವಾನ್ ಭಕ್ತಿಭಾವನಃ
ಅವ್ಯಕ್ತೋಽಪ್ಯಸ್ತಿ ಸುವ್ಯಕ್ತಃ ಪೂರ್ಣಾಽತೋಽತ್ರ ಸಹಿಷ್ಣುತಾ ೪೭
ಪುರಾಮ್ಬರೀಷನಾಮೈಕೋ ಭಕ್ತೋ ಭಾಗವತೋತ್ತಮಃ
ಏಕಾದಶೀವ್ರತಪರ ಆಸೀದಭ್ಯಾಗತಾರ್ಚಕಃ ೪೮
ಏಕದಾ ವ್ರತಭಙ್ಗಾಯ ಪಾರಣಾಹೇ ತದಾಲಯಮ್
ಚಂಡಃ ಪ್ರಾಪ್ಯಾಹ ದುರ್ವಾಸಾ ಭೋಜನಂ ಮೇಽರ್ಪಯೇತಿ ಚ ೪೯
ದಾಸ್ಯಾಮೀತ್ಯುಕ್ತವತ್ಯಸ್ಮಿನ್ಗತ್ವಾ ಸ್ನಾತುಂ ನದೀಮರಮ್
ಛಿದ್ರಾನ್ವೇಷೀ ತತ್ರ ತಸ್ಥೌ ತರಿತುಂ ಪಾರಣಾಕ್ಷಣಮ್ ೫೦
ಸೋಽಪ್ಯಭುಕ್ತೇ ಮುನೌ ಭೋಜ್ಯಂ ನಾನ್ಯಥಾ ವ್ರತಭಙ್ಗಭೀಃ
ತೀರ್ಥಾತ್ತೂಭಯಸಿದ್ಧಿರ್ಮ ಇತಿ ಮತ್ವಾ ಪಪೌ ಜಲಮ್ ೫೧
ತದೈತ್ಯಾಹ ಮುನಿಃ ಪೀತಂ ಹಿತ್ವಾ ಮಾಂ ಕ್ಷುಧಿತಂ ಯತಃ
ದುರ್ಭಗಾನೇನ ದೋಷೇಣ ಭ್ರಮಿಷ್ಯಸಿ ಭವೇ ಭವೇ ೫೨
ಇತ್ಯುಕ್ತಃ ಸೋಽಪ್ಯಜಂ ಭೀತೋ ದಧ್ಯೌ ಸ್ವಕುಲದೈವತಮ್
ಸ್ವದಾಸಜೀವನಂ ವಿಷ್ಣುಂ ಸೋಪ್ಯಾಗತ್ಯಾಹ ತಂ ಮುನಿಮ್ ೫೩
ಮುನೇ ಮೋಘಂ ನ ತೇ ವಾಕ್ಯಂ ಶಾಪಂ ದೇಹಿ ತಮೇವ ಮೇಽ
ನಾಯಂ ಸೋಢುಂ ಪ್ರಭುರ್ಭಕ್ತ-ವಾತ್ಸಲ್ಯಾನ್ಮೇ ಸಹಿಷ್ಣುತಾ ೫೪
ಇತ್ಯಾಕರ್ಣ್ಯ ಮುನಿರ್ಮತ್ವಾ ಭುವ್ಯಯಂ ದುರ್ಲಭೋ ನೃಣಾಮ್
ಅಮ್ಬರೀಷಪ್ರಭಾವೇಣ ಶಾಪಸಮ್ಬಂಧಕಾರಣಾತ್ ೫೫
ಭವಿಷ್ಯತ್ಯತ್ರ ಸುಲಭಸ್ತಚ್ಛಪಾಮ್ಯೇನಮಿತ್ಯಸೌ
ತಂ ಶಶಾಪಾಪ್ಯಜಃ ಶಾಪಾದ್ ಬಹುಧಾವತರತ್ಯಜಃ ೫೬
ಅಸ್ಯಾವತಾರಾ ಮತ್ಸ್ಯಾದ್ಯಾಃ ಪುರಾಣೋಕ್ತಾ ಹಿ ವಿಶ್ರುತಾಃ
ದ್ವಿವಾರಮಾವಿರಾಸೀತ್ಸ ದೀನಾನ್ ತ್ರಾತುಂ ಜನಾನ್ ಕಲೌ ೫೭
ಅದ್ಯಾಪಿ ತೌ ಕಾಮದೌ ಸ್ತಃ ಪಾಮರಾಗೋಚರೌ ಕಲೌ
ಯತಕಾಲಕಲೌ ದ್ರಾಕ್ಶಂ ಸಿದ್ಧ್ಯೇನ್ನಾನ್ಯದತೋಽವಿತಃ ೫೮
ಇತಿ ಶ್ರೀಗುರುಚರಿತೇ ಜ್ಞಾನಯೋಗೇ ದತ್ತಾವತಾರಕಥನಂ ನಾಮ ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ೩
ಅಥ ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ಯದುರುವಾಚ
ಶ್ರ್ಯಾಯುಃಕೀರ್ತ್ಯೃದ್ಧಿಹೇತುರ್ನಾ ನ್ರರ್ಥಸಕ್ತೋಽನ್ಯಥಾ ಭವಾನ್
ಕಲ್ಪಃ ಸ್ವಙ್ಗೋ ಜ್ಞೋಽಪ್ಯಕರ್ತಾ ಕುತೋಽತ್ರಾತೃಟ್ ಸಮುತ್ವಿತಿ ೧
ಶ್ರೀದತ್ತೋ ಯದುನಾ ಪೃಷ್ಟಸ್ತಂ ಪುಂಸಾಂ ಶ್ರೇಯಸೇಽಬ್ರವೀತ್
ಪರಂ ಧ್ಯುಪಾಶ್ರಿತಗುರು-ಶಿಕ್ಷಿತಜ್ಞಾನಮಾತ್ಮನಃ ೨
ನ ದೈವಾನುಗಭೂತಾರ್ತಃ ಕ್ಷ್ಮೇವ ಧೀರಃ ಸೃತೇಶ್ಚಲೇತ್
ಸದಾ ಪರಾರ್ಥೋದ್ಭವೇಹೋ ನಗಾಚ್ಛಿಕ್ಷೇತ್ಪರಾತ್ಮತಾಮ್ ೩
ಪ್ರಾಣವೃತ್ತ್ಯಾಕ್ಷಿಪ್ತಹೃದ್ವಾಗ್ವಿದ್ಭೃತ್ತುಷ್ಯೇನ್ನ ಗೋಪ್ರಿಯೈಃ
ತದ್ಭುಗ್ದೋಷಗುಣಾಸ್ಪೃಗ್ವಿ-ಧರ್ಮಾಸಕ್ತಶ್ಚ ದೇಹಗಃ ೪
ಗುಣಾಶ್ರಯೋ ಗುಣೈರ್ಯುಜ್ಯೇನ್ನ ಗಂಧೈರ್ವಾಯುವತ್ಸ್ವದೃಕ್
ಕಾಲೋತ್ಥಗುಣತೇಜೋಽಬ್ಭೂ-ಮಯಭಾವಾಸ್ಪೃಗಿತ್ಪುಮಾನ್ ೫
ವಾಯೂತ್ಥಾಬ್ದಾಸ್ಪೃಕ್ಖವಚ್ಚಾಂತಃಸ್ಥೇನಾಭಿದಸಙ್ಗತೀ
ಭಾವ್ಯೇ ಸರ್ವಾನ್ವಯವ್ಯಾಪ್ತ್ಯಾ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮತ್ವಾತ್ತತಾತ್ಮನಃ ೬
ರಸ್ಯಃ ಸ್ನಿಗ್ಧಃ ಪ್ರಕೃತ್ಯಾಚ್ಛೋ ಜ್ಞೋಽಬ್ವದ್ಧಾಮ್ನಾ ಪುನಾತಿ ನೄನ್
ಛನ್ನಃ ಸ್ಪಷ್ಟೋಽಪಿ ಕಾಮ್ಯರ್ಚ್ಯಃ ಪ್ರಾಗುದಗ್ದಾತ್ರಘಂ ದಹನ್೭
ಕ್ವಾಪಿ ಭುಙ್ಕ್ತೇ ತಪಸ್ತೇಜೋ-ದೀಪ್ತೋಽಕ್ಷೋಭ್ಯೋಽಪರಿಗ್ರಹಃ
ಮಲಾಸ್ಪೃಕ್ಸರ್ವಭಕ್ಷೋಽಪಿ ಜ್ಞೋಽಗ್ನಿವಚ್ಚೇಂಧಸೀಯತೇ ೮
ತತ್ತದ್ರೂಪಃ ಸ್ವಮಾಯೋತ್ಥೋಚ್ಚಾಸತ್ಸ್ಥೇಶೋಽಗ್ನಿಹೇತಿವತ್
ಕಾಲಾನ್ನಿತ್ಯೇಽಪಿ ದೃಶ್ಯೇತೇ ನಾತ್ಮಭೂತೋದ್ಭವಕ್ಷತೀ ೯
ದೇಹಃ ಕಲಾವದ್ವಿಕಾರೀ ಕಾಲೇನಾತ್ಮಾಬ್ಜವದ್ ಧ್ರುವಃ
ಭಾತ್ಯಾತ್ಮಾ ತತ್ಸ್ಥವದ್ವ್ಯಕ್ತೌ ನ ಸ್ವಸ್ಥೋ ಬುಧ್ಯತೇಽರ್ಕವತ್ ೧೦
ಸ್ಥೂಲಬುದ್ಧ್ಯಾಽರ್ಕವದ್ಗೋಭಿರ್-ಗಾ ಯಥಾಸ್ವಂ ಗುಣೈರ್ಗುಣಾನ್
ಆದತ್ತೇ ವಿಸೃಜತ್ಯತ್ರ ಸದಾ ಯೋಗೀ ನ ಯುಜ್ಯತೇ ೧೧
ನಾಽತಿಸ್ನೇಹಪ್ರಸಙ್ಗಾಕ್ತೋ ನಶ್ಯೇದ್ದೀನಃ ಕಪೋತವತ್
ಕಶ್ಚಿತ್ಕಪೋತಃ ಕಪೋತೀ ಕ್ರೀಡಾದೌ ಚೇರತುರ್ವನೇ ೧೨
ಪ್ರೇಮ್ಣಾಽಶಙ್ಕಂ ಮಿಥೋಬದ್ಧಧ್ಯಕ್ಷಙ್ಗೌ ಪಾತಿ ಸ ಶ್ರಮಾತ್
ತರ್ಪಯಂತೀ ಸಾಽಸೂತಾರ್ಭಾಂಸ್-ತಾಂಸ್ತೌ ಪುಪುಷತುರ್ಮುದಾ ೧೩
ಕದಾಚಿಲ್ಲುಬ್ಧಕೋ ನೀಡಾದ್ ಬಹಿಃಸ್ಥಾಂಸ್ತಾಞ್ಛಿಚಾದದೇಽ
ಕ್ರೋಶಂತೀಂ ಪತಿತಾಂ ದುಃಖಾತ್-ತಾಂ ತಂ ಚಾಪಸ್ಮೃತಿಂ ತಥಾಽಽ೧೪
ದ್ವಂದ್ವಾರಾಮಃ ಪ್ರಿಯಾಽಶಾಂತೋ ಗೃಹಾಸಕ್ತೋ ವಿವನ್ನರಃ
ಕ್ರಾಂತಾಪಾವೃತಮುಕ್ತಿದ್ವಾರ್-ನೃಜನ್ಮಚ್ಯುತ ಏವ ಸಃ ೧೫
ಕ್ವಾಪ್ಯಸ್ತ್ಯೈಂದ್ರಿಯಸೌಖ್ಯಂ ತನ್-ನೈಚ್ಛೇದಾಜಗರೋಽಕ್ರಿಯಃ
ಯದೃಚ್ಛಯಾಪ್ತಂ ಮಹಾಂತಂ ಗ್ರಾಸಂ ವಾಲ್ಪಂ ರಸಾರಸಮ್ ೧೬
ಭಕ್ಷೇಚ್ಚೇನ್ನಾಪ್ತೋಽನಶನೋ ದೈವಭುಕ್ಸರ್ಪವತ್ಸ್ವಪನ್
ವಿನಿದ್ರೋಽಕ್ರಿಯಬಲ್ಯಙ್ಗ-ಧೃಗ್ಗೋಮಾನಪಿ ನೇಹತೇ ೧೭
ಪೂರ್ಣೋ ಹೀನೋಽಪ್ಯಜಪರೋ ನ ಸರ್ಪತಿ ನ ಶುಷ್ಯತಿ
ಜ್ಞೋಽಬ್ಧಿವತ್ಸಿಂಧುಭಿರ್ನಿಮ್ನೋಽನಂತಪಾರೋ ದುರತ್ಯಯಃ ೧೮
ಸದಾಽಕ್ಷೋಭ್ಯೋ ದುರ್ವಿಗಾಹ್ಯಃ ಪ್ರಸನ್ನಃ ಸ್ತಿಮಿತಾಬ್ಧಿವತ್
ನಾಽವಶೋಽಗ್ನೌ ವಿವನ್ನಶ್ಯೇತ್ ಸ್ತ್ರೀಲೀಲಾರೂಪಮೋಹತಃ ೧೯
ಗೃಣ್ಹೀಯಾತ್ಸರ್ವತಃ ಸಾರಂ ರಮೇನ್ನೈಕತ್ರ ಚಾಲ್ಪಭುಕ್
ಸಂಗ್ರಹೇ ನಾಶಬೀಜೇಽಪಿ ಮಧುಕೃದ್ವನ್ಮುನಿಃ ಸದಾ ೨೦
ಬಧ್ಯೇತ ನಾಙ್ಗನಾಸ್ಪರ್ಶಾಚ್-ಛೂರೈರ್ಹನ್ಯೇತ ವೇಭವತ್
ಅನ್ಯೋಽಕಾತ್ಸಞ್ಚಿತಂ ಲುಬ್ಧೈರ್ನ ಭುಕ್ತಂ ನಾರ್ಪಿತಂ ಧನಮ್ ೨೧
ಭುಙ್ಕ್ತೇಽಕಾರ್ಜಿತಗೃಹ್ಯನ್ನಂ ಪ್ರಾಗ್ಭಿಕ್ಷುರ್ಮಧುಹೇವ ಚ
ನಾ ಬಧ್ಯೇತೈಣವದ್ಗೀತಾನ್-ನೃತ್ಯಾದ್ವಾಪ್ಯೃಷ್ಯಶ್ರೃಙ್ಗವತ್ ೨೨
ಪ್ರಮಾಥಿಜಿಹ್ವಯಾ ನೈತಿ ಬಡಿಶೈರ್ಮತ್ಸ್ಯವಲ್ಲಯಮ್
ಜಯ್ಯಾಲ್ಪಭುಜ್ಯಾ ಸಾಽಸಕ್ತ್ಯಾ ಜಿತಂ ಸರ್ವಂ ಜಿತೇ ರಸೇ ೨೩
ವೇಶ್ಯೈಕಾರ್ಥದಕಾಂತಾಶಾ-ಧ್ವಸ್ತನಿದ್ರಾ ಸುಖಾವಹಂ
ಚಿಂತಾಹೇತುಂ ಹಿ ನಿರ್ವೇದಂ ಗತ್ವಾಽತ್ಮಸ್ಥಂ ರತಾರ್ಥದಮ್ ೨೪
ರಾಮಂ ಹಿತ್ವಾ ಕುವೃತ್ತ್ಯಾನ್ಯಂ ಭೀಶುಙ್ಮೋಹದಮಧ್ರುವಮ್
ಕಾಙ್ಕ್ಷೇ ಧಿಙ್ಮಾತ್ಮನಾತ್ಮಾನಂ ರಮೇ ಕ್ರೀತ್ವಾಽಮುನೇತಿ ಸಾ ೨೫
ಮತ್ವಾ ತಥಾಽಭೂತ್ಧ್ಯಾಶಾಽಕಂ ನೈರಾಶ್ಯಂ ಪರಮಂ ಸುಖಮ್
ಪರಿಗ್ರಹೋಽಕಾಯ ತಜ್ಜ್ಞೋಽಸ್ವೋಽಪ್ಯನಂತಸುಖಾಯತೇ ೨೬
ಸಾಮಿಷಂ ಕುರರಂ ಹಂತಿ ಶೂರೋಽತೋ ವ್ಯಾಮಿಷಃ ಸುಖೀ
ಮಾನಾವಮಾನಚಿಂತೋನಃ ಸ್ವಕ್ರೀಡಃ ಸ್ವರತಿಃ ಸುಖೀ ೨೭
ಬಾಲವದ್ಧಿ ಜಡೋಽಜ್ಞೋಽರ್ಭಶ್-ಚಾತ್ಮಾನಂದೋ ಗುಣಾತಿಗಃ
ಭಙ್ಕ್ತ್ವೈಕೈಕಂ ಮಹಾರಾವಾನ್ ರಣಂತೌ ದ್ವೌ ಕುಮಾರ್ಯಪಿ ೨೮
ಪಾಣ್ಯೋರ್ಧೃತ್ವೈಕೈಕಶಙ್ಖಂ ರಹಃಕೃತ್ಯೇಽಲಭತ್ಸುಖಮ್
ಕಲಿರ್ಭೂಮ್ನಿ ದ್ವಯೋರ್ವಾರ್ತಾ ಹ್ಯೇಕತಸ್ತಚ್ಛಙ್ಖವಚ್ಚರೇತ್ ೨೯
ಏಕಚಾರ್ಯಪ್ರಮತ್ತೋಽಲ್ಪ-ವಾಗ್ಗುಹಾಸ್ಥೋಽಗೃಹೋ ಮುನಿಃ
ಏಕೋಽಹಿವದ್ಗತ್ಯಲಕ್ಷ್ಯೋ ಗೃಹಾರಮ್ಭೋಽಧ್ರುವಾತ್ಮನಃ ೩೦
ವಿಫಲೋಽಕಾಯ ಸರ್ಪೋಽನ್ಯ-ಕೃತಧಾಮ್ನ್ಯೇಧತೇ ಸುಖಮ್
ಜಿತಶ್ವಾಸಾಸನೇನೇಶೇ ವೈರಾಗ್ಯಾಭ್ಯಾಸಬದ್ಧಹೃತ್ ೩೧
ಸಂಯುಕ್ತಂ ವಾಸನಾಂ ಮುಕ್ತ್ವಾ ಸತ್ತ್ವವೃದ್ಧ್ಯೈತ್ಯನಿಂಧನಮ್
ನಿರ್ವಾಣಂ ವೇತ್ತ್ಯತೋ ನಾಂತರ್-ಬಹಿಃಸ್ಥಂ ಮುನಿರಾತ್ಮದೃಕ್ ೩೨
ಯಥೇಷ್ವಿತಾತ್ಮೇಷುಕೃನ್ನೋ ವೇದೇನಂ ಯಾಂತಮಗ್ರತಃ
ಪ್ರೇಮ್ಣಾಪ್ಯಚಲಹೃದ್ಧ್ಯಾನಾದ್-ವಿಷ್ಣೋಃ ಸಾರೂಪ್ಯಮೇತಿ ನಾ ೩೩
ಪ್ರಾಗ್ರೂಪಮುತ್ಸೃಜನ್ಪೇಶಸ್ಕೃದ್ಧ್ಯಾನಾತ್ಕೀಟವದ್ದ್ರುತಮ್
ಯಥೋರ್ಣನಾಭಿಸ್ತತೋರ್ಣಾಂ ವಿಹಾರ್ಯಾಂತೇಽತ್ತಿ ತಾಂ ತಥಾ ೩೪
ಪ್ರಾಕ್ಸ್ವಮಾಯಾಸೃಷ್ಟಮೇಕಃ ಸಂಹೃತ್ಯಾಭೂತ್ ಕ್ಷಯೇಽದ್ವಯಃ
ಶಕ್ತ್ಯಾಖಿಲಾಶ್ರಯಃ ಸರ್ವೇಟ್ ಕಾಲೇನಾತ್ಮಾನುಭಾವತಃ ೩೫
ಸಾಮ್ಯೇತಸತ್ತ್ವಾದಿಶಕ್ತಿಃ ಪ್ರಧಾನಪುರುಷೇಡಜಃ
ವ್ಯುಪಾಧಿಃ ಪರಮಾನಂದೋ ಮೋಕ್ಷಾಖ್ಯಃ ಸಪರಾವರಃ ೩೬
ಗುಣತ್ಮಿಕಾಂ ಸ್ವಮಾಯಾಂ ಸ ಕ್ಷೋಭಯನ್ಸ್ವಾನುಭಾವತಃ
ತಯಾ ಸೃಜತಿ ಸೂತ್ರಂ ಸಾ ತ್ರಿಗುಣಾ ಶಕ್ತಿರಾಸೃಜತ್ ೩೭
ವಿಶ್ವಂ ಯಸ್ಮಿನ್ಪ್ರೋತಮೇತದ್ ಯೇನ ಸಂಸರತೇ ಪುಮಾನ್
ದೇಹಾತ್ಸ್ತೋ ಬೋಧವೈರಾಗ್ಯೇ ಪಾರಕ್ಯಾತ್ಸೋದ್ಭವಕ್ಷಯಾತ್ ೩೮
ಆತ್ಮೇಷ್ಟಭೃತ್ಸೃಷ್ಟಬೀಜಃ ಪ್ರಿಯೇಚ್ಛುರ್ನಶ್ಯತಿ ದ್ರುವತ್
ಗಾವಃ ಸ್ವಾರ್ಥೇ ಸಪತ್ನೀವತ್ತಂ ಲುನಂತಿ ಹಿ ದುರ್ಲಭಮ್ ೩೯
ಮತ್ವಾ ನೃಜನ್ಮಾತ್ತವಿತ್ಕ್ಷ್ಮಾಂ ಚರೇ ಮುಕ್ತೋಽನಹಂಕೃತಿಃ
ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ಸಮಚಿತ್ತೋಽಭೂನ್ ಮುಕ್ತಸಙ್ಗೋ ಯದುರ್ದ್ರುತಮ್ ೪೦
ಕಷ್ಟಸಂಸಾರಾದಿಹೇತು-ಪ್ರಾಣಾರ್ಥೇಹಾಪನುತ್ತಯೇ
ವೈರಾಗ್ಯತೋಷದಮಧುಕೃನ್ ಮಹಾಹಿಸುಶಿಕ್ಷಿತಮ್೪೧
ಪ್ರರ್ಹಾದಾಯಾಪ್ಯಾತ್ಮತತ್ತ್ವಂ ಪ್ರಾಹೇದಂ ಭಗವಾನ್ ಪರಮ್
ಸ್ವರೂಪಂ ಸುಖಮೀಹೋಪ-ರತಿಸ್ತನುರಶಾಶ್ವತಾನ್ ೪೨
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭೋಗಾನ್ಸಂವಿಶನ್ಸನ್ ಸ್ವಪೇನ್ನೇತಃ ಪರಂ ಹಿತಮ್
ಹುನೇದ್ವಿಕಲ್ಪಂ ಚಿತ್ತೌ ತಾಂ ಮನಸ್ಯರ್ಥಭ್ರಮೇ ತು ತತ್ ೪೩
ವೈಕಾರಿಕೇ ತಂ ಮಾಯಾಯಾಂ ತಾಂ ಸ್ವಸ್ಮಿನ್ವಿರಮೇತ್ತತಃ
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ವಿರರಾಮಾಜಃ ಪ್ರರ್ಹಾದೋಽಪ್ಯಭವತ್ತಥಾ ೪೪
ದೇವೋಽರ್ಜುನಾಯಾಪಿ ಯೋಗಂ ಪ್ರಾಹಾಷ್ಟಾಙ್ಗಂ ನಿವೃತ್ತಯೇ
ಸದ್ವಾಚ್ಯಾವಿದ್ಯಾಶಬಲ-ಬ್ರಹ್ಮಾತೋಽವ್ಯಕ್ತಕಂ ಮಹತ್ ೪೫
ತತಸ್ತತೋಽಹಙ್ಕಾರೋಽಸ್ಮಾತ್ ಪಞ್ಚತನ್ಮಾತ್ರಖಾದ್ಯತಃ
ಜಗತ್ಸಕಾರ್ಯವಿಕೃತ-ಭೂತಾನ್ಯುರ್ವಾತ್ಮವರ್ಷ್ಮ ತತ್ ೪೬
ಜಾಗೃತಿರ್ಗೋಭಿರರ್ಥಾಪ್ತಿರ್ ವಿಶ್ವಸ್ತದಭಿಮಾನವಾನ್
ಸಕಾರ್ಯಶುದ್ಧಭೂತಾನಿ ಲೈಙ್ಗಾತ್ಮಾತ್ಮಾ ಸ ಭೌತಿಕಃ ೪೭
ಹಿರಣ್ಯಗರ್ಭಃ ಸ್ವಪ್ನಃ ಸ್ಯಾತ್ ಕರಣೋಪರಮೇಽರ್ಥಯುಕ್
ಪ್ರಾಕ್ಸಂಸ್ಕಾರೋತ್ಥಾನುಭೂತಿಸ್ ತೈಜಸೋಽತ್ರಾಭಿಮಾನವಾನ್ ೪೮
ದ್ವಿಹೇತ್ವಾತ್ಮಾವಿತ್ಸಾಭಾಸಾ-ವ್ಯಾಕೃತಂ ಜ್ಞಾನಸಂಹೃತಿಃ
ಧೀಹೇತ್ವಾತ್ಮಸ್ಥಿತಿಃ ಸುಪ್ತಿರ್ಮಾನೀ ಪ್ರಾಜ್ಞೋಽತ್ರ ತತ್ಪರಮ್ ೪೯
ಶುದ್ಧಾದಿಲಕ್ಷ್ಮಚಿನ್ಮಾತ್ರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ವಾಕ್ಯೇನ ಲಕ್ಷ್ಯತೇಽ
ಯಮಾದಿವಾನ್ಪೀಠವಿತ್ಸದ್-ಗುರೂಕ್ತ್ಯಾಪೂರ್ಯ ಚೇಡಯಾ ೫೦
ಪ್ರಾಣಂ ಕುಮ್ಭಿತಮನ್ಯಾತೋ ರೇಚಯೇದನ್ಯಮನ್ಯಥಾ
ಜಿತೇ ಪ್ರಾಣೇಽರ್ಥತೋ ಗಾಶ್ಚ ಮನಸೋಪಾಹರೇನ್ಮನಃ ೫೧
ಧಾರಯೇದಾತ್ಮನ್ಯಚಲಂ ವಿಕ್ಷಿಪ್ತಂ ಶಶ್ವದಾತ್ಮನಿ
ಸ್ಥಿರೀಕುರ್ವನ್ಛ್ರುತಂ ಧ್ಯಾಯೇಚ್ಛ್ರುತಿಯುಕ್ತ್ಯಾ ನಿರಾಸತಃ ೫೨
ವಿಜಾತಿಪ್ರತ್ಯಯಸ್ಯಾನ್ಯ-ಪ್ರವಾಹೀಕರಣಂ ಭಜೇತ್
ಗುರೂಕ್ತಂ ಷಡ್ಲಿಙ್ಗವಿತ್ತಂ ತಂ ಭಾಗತ್ಯಾಗಲಕ್ಷಿತಮ್ ೫೩
ತತ್ತ್ವಮಸ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯಾರ್ಥಂ ಸೋಽಹಮಾತ್ಮೇತ್ಯಭೇದತಃ
ನಾದೇಯಂ ನಶ್ವರಂ ಚಿತ್ತಂ ಲಯೇ ಸಮ್ಬೋಧಯೇತ್ಪುನಃ ೫೪
ವಿಕ್ಷಿಪ್ತಂ ಶಮಯೇಜ್ಜಹ್ಯಾತ್ ಸಕಷಾಯಂ ಸಮಂ ವರಮ್
ನಾಸ್ವಾದಯೇದ್ರಸಂ ತತ್ರ ನಿಃಸಙ್ಗಃ ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಭವೇತ್೫೫
ನಿವಾತದೀಪವಚ್ಚಿತ್ತೋ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮಾ ಶೂನ್ಯವೃತ್ತಿಕಃ
ಕೃತಕೃತ್ಯಃ ಕ್ಷೀಣಕರ್ಮಾ ಭಿನ್ನಹೃದ್ಗ್ರಂಥಿಸಂಶಯಃ ೫೬
ಪ್ರಾರಬ್ಧಭೋಕ್ತಾತ್ಮಾರಾಮೋ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತೋ ಭವೇದ್ಧ್ರುವಮ್
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವೋಪರರಾಮೇಶಃ ಕಾರ್ತವೀರ್ಯಸ್ತಥಾಭಜತ್ ೫೭
ಇತಿ ಶ್ರೀಗುರುಚರಿತೇ ಜ್ಞಾನಯೋಗೇ ದತ್ತಲೀಲಾಕಥನಂ ನಾಮ ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ಪಂಚಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ನಾಮಧಾರಕ ಉವಾಚ
ಪುರಾಣೋಕ್ತಾವತಾರಾಸ್ತು ಶ್ರುತಾ ಯದ್ಭವತೋಚ್ಯತೇ
ತನ್ಮೇ ಶುಶ್ರೂಷವೇ ವ್ಯಾಸಾಚ್ಛಂಸ ತ್ವನ್ಯಾಶ್ಚ ತತ್ಕಥಾಃ ೧
ಸಿದ್ಧ ಉವಾಚ
ಸಾಧು ಪೃಷ್ಟಂ ತ್ವಯಾ ವತ್ಸ ಶ್ರೃಣುಷ್ವಾಽವಹಿತೋಽಮಲಾಃ
ತತ್ಕಥಾ ಯಾಃ ಪುನಂತ್ಯತ್ರ ಶ್ರೋತೄನ್ವಕ್ತಾರಮಪ್ಯಘಾತ್ ೨
ಧರ್ಮಂ ಗೋಪ್ತುಂ ಸತಸ್ತ್ರಾತುಂ ದುಷ್ಟಾನ್ಹಂತುಂ ಯುಗೇ ಯುಗೇ
ಲೀಲಾಧಾಮ್ನಾಽವತರತಿ ನಾಽನ್ಯತ್ಕಿಞ್ಚಿತ್ಪ್ರಯೋಜನಮ್ ೩
ದೀನಾನ್ಹೀನಮತೀನ್ಜ್ಞಾತ್ವಾ ದುರ್ಬಲಾನ್ನೄನ್ಸ ಕಚ್ಚರೇ
ಆವಿರಾಸೀತ್ಸಮುದ್ಧರ್ತುಂ ಪ್ರೇಮ್ಣಾ ಭಕ್ತಿವಿಧಿತ್ಸಯಾ ೪
ಪೀಠಾಪುರೇ ಪೂರ್ವದೇಶೇ ರಾಜಾ ನಾಮ ದ್ವಿಜೋ ವಧೂಃ
ಸುಮತಿಸ್ತಾವುಭೌ ನಿತ್ಯಂ ಶ್ರೀದತ್ತಾರ್ಚನತತ್ಪರೌ ೫
ಏಕದೈತ್ಯಾಸ್ಯ ವೇಶ್ಮಾರ್ಥಿ-ವೇಷೇಣಾನ್ನಂ ಸ್ಮ ಯಾಚತೇ
ದತ್ತಃ ಶ್ರಾದ್ಧೇಽಕೃತೇಪ್ಯಸ್ಮೈ ಶ್ರಾದ್ಧಾಹೇಽನ್ನಂ ದದೌ ಸತೀ ೬
ತದಾ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಸ ತದ್ಭಾವಂ ಸರ್ವಾತ್ಮಾ ಭಗವಾನ್ವಿಭುಃ
ಪ್ರೀತಃ ಸ್ವರೂಪಂ ಸಾಧ್ವ್ಯೈ ತತ್ಕರಂ ಧೃತ್ವಾ ವ್ಯದರ್ಶಯತ್ ೭
ಸ್ರಕ್ಕುಂಡೀಡಮರೂಚ್ಛೂಲ-ಶಙ್ಖಚಕ್ರಧರೋಽಬ್ರವೀತ್
ವ್ಯಾಘ್ರಚರ್ಮಾವೃತಸ್ತ್ರ್ಯಾಸ್ಯೋ ಜಟಿಲೋ ಭಸ್ಮಭೂಷಿತಃ ೮
ಮಾತರ್ದ್ವಿಜೇಷ್ವಭುಕ್ತೇಷು ಶ್ರಾದ್ಧಾಹೇಽನ್ನಂ ತ್ವಯಾರ್ಪಿತಮ್
ಹವ್ಯಕವ್ಯಾದಬುದ್ಧ್ಯಾ ಮೇ ತತ್ತುಷ್ಟೋಸ್ಮಿ ವರಂ ವದ ೯
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯುವಾಚ
ಧನ್ಯಾಸ್ಮಿ ಸರ್ವೇ ಪಿತರೋಽಪಿ ಧನ್ಯಾ ಯದ್ಯೋ ಭವಾನ್ಯೋಗಿಮನೋವಿದೂರಃ
ಭೂತ್ವಾದ್ಯ ಮೇ ದೃಗ್ವಿಷಯೋಽಪಿ ಪಿತ್ರ್ಯಂ ಸ್ವಾದ್ವಾದದೇಽನ್ನಂ ಕಿಮುತಾಧಿಕಂ ಸತ್ ೧೦
ಸೃಷ್ಟ್ಯಾದಿಹೇತೋ ಜಗತೋಽಸಿ ಭಕ್ತ-ಪುಮರ್ಥಕಲ್ಪದ್ರುರತೋಽರ್ಪಯಾಶು
ಮೇ ಸುಪ್ರಜಸ್ತ್ವಂ ಜನಸೇವಿ ಮಾತರಿತ್ಯುಕ್ತಸಮ್ಬೋಧನಸಿದ್ಧಿಪೂರ್ವಮ್ ೧೧
ಏವಂ ಶ್ರುತ್ವಾತ್ರಿವದ್ಯಾಚ್ಞಾಂ ಪ್ರಾಹ ಭೂಯಾತ್ತಥೈವ ತೇ
ಪುತ್ರಸ್ತೇ ಭವಿತಾ ಮಾದೃಕ್ತದುಕ್ತಿಂ ಮಾ ತಿರಸ್ಕುರು ೧೨
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾಽಂತರ್ದಧೇ ದತ್ತಃ ಸಾಪಿ ವೇಶ್ಮೈತ್ಯ ಹರ್ಷಿತಾ
ಪತ್ಯೇ ಶಶಂಸ ತತ್ಸರ್ವಮುಭಾವಪಿ ನನಂದತುಃ ೧೩
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯುವಾಚ
ಮಯಾಪರಾದ್ಧಮದ್ಯಾನ್ನಂ ದತ್ತಂ ಶ್ರಾದ್ಧೇಽಕೃತೇಪ್ಯಹೋ
ದತ್ತಾತ್ರೇಯಾಯ ತನ್ನಾಥ ಕ್ಷಂತುಮರ್ಹಸ್ಯಶೇಷತಃ ೧೪
ವಿಪ್ರ ಉವಾಚ
ಪಿತ್ರರ್ಥಂ ಭೋಜಯಿತ್ವಾನ್ನೈರ್ಯೈರ್ದ್ವಿಜಾನ್ವಿಷ್ಣವೇಽರ್ಪ್ಯತೇ
ಕರ್ಮಾಭೂತ್ಸ ಸ್ವಯಂ ತದ್ಭುಕ್ತತ್ಕೃತಂ ಸತ್ಸುದುಷ್ಕರಮ್ ೧೫
ರೂಪಾಂತರೇಣ ಮಧ್ಯಾಹ್ನೇ ದತ್ತೋಽಟತ್ಯರ್ಥಿವತ್ಸ್ವಕಾನ್
ಉದ್ಧರ್ತುಂ ಭಗವಾಂಸ್ತಸ್ಮಾತ್ತದಾರ್ಚ್ಯೋ ನಾನ್ಯಥಾಪ್ಯತೇ ೧೬
ತಸ್ಮಾದ್ಭದ್ರೇ ಕೃತಂ ಭದ್ರಂ ಧನ್ಯೇ ನಃ ಪಾವಿತಂ ಕುಲಮ್
ವರೋಽಪಿ ದುರ್ಲಭೋ ಲಬ್ಧೋ ಲೋಕಸ್ಯಾಪಿ ಹಿತಂ ಯತಃ ೧೭
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಲೌಕಿಕಂ ಶ್ರಾದ್ಧಂ ಶೇಷಾನ್ನೇನಾಕರೋದ್ ದ್ವಿಜಃ
ಸಾಪ್ಯಥೋ ಗರ್ಭಿಣೀ ಭೂತ್ವಾ ಕಾಲೇಽಸೂತಾಮುಮಪ್ಯಜಮ್ ೧೮
ಮರ್ತ್ಯಾಕೃತಿಂ ತದೋದ್ವೀಕ್ಷ್ಯ ತಂ ದೈವಜ್ಞಾ ಜಗುರ್ದ್ವಿಜ
ತತಪುಣ್ಯೌಘಕಲ್ಪದ್ರು-ಫಲಂ ಲಬ್ಧಂ ಸುದುರ್ಲಭಮ್ ೧೯
ಅಯಂ ಹಿ ಸಾಕ್ಷಾದ್ಭಗವಾಂದತ್ತಾತ್ರೇಯ ಇವಾರ್ಚಿತಃ
ಅವತೀರ್ಣೋಽತ್ರ ಭಕ್ತ್ಯರ್ಥಮಿತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ತೇ ಮುದಂ ಯಯುಃ ೨೦
ಶ್ರೀಪಾದಃ ಸ್ವಙ್ಕಿತಾಙ್ಘ್ರಿತ್ವಾನ್ನಾಮ್ನೋಕ್ತಃ ಪಿತೃಲೌಲ್ಯತಃ
ಸ್ವಙ್ಗೈರ್ಋದ್ಧಿಂ ಪುಪೋಷಾರಂ ಸೌರಾಂಶ್ವಾಪ್ತೇಃ ಶಶೀವ ಸಃ ೨೧
ಸಂಸ್ಕೃತೇನೋಪನೀತೇನ ಸ್ವಯಂ ತ್ರಯ್ಯಪಿ ಪಾಠಿತಾ
ಸ್ವೋದ್ವಾಹಾರ್ಥಂ ಸಮುದ್ಯುಕ್ತಃ ಪಿತಾನೇನ ನಿವಾರಿತಃ ೨೨
ಶ್ರೀಪಾದ ಉವಾಚ
ಮಯಾ ಪ್ರವ್ರಜತೋದ್ವಾಹ್ಯಾ ಯೋಗಶ್ರೀರೇವ ನಾಪರಾ
ಮಮೈವ ಸುಲಭಾ ಸಾ ತು ಯತಃ ಶ್ರೀವಲ್ಲಭೋಽಸ್ಮ್ಯಹಮ್ ೨೩
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಪ್ರವ್ರಜಂತಂ ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವೋಭೌ ಸಾಶ್ರುಲೋಚನೌ
ಊಚತುಸ್ತ್ವಯಿ ಯಾತೇ ಕ್ವ ಜೀವಾವೋಽಬ್ಜಾ ಇವಾಮ್ಬುನಿ ೨೪
ತ್ವಂ ಸಾಕ್ಷಾದ್ಭಗವಾನ್ವಿಷ್ಣುಃ ಪುತ್ರತ್ವೇನಾಪ್ಯತೀಂದ್ರಿಯಃ
ಪ್ರಾಕ್ಪುಣ್ಯೈರ್ಗೋಚರೀಭೂತಃ ಕುತೋಽಕಾಬ್ಧೌ ಜಹಾಸಿ ನೌ ೨೫
ಪಙ್ಗ್ವಂಧಾರ್ಭೇಕ್ಷಣಾನ್ನಿತ್ಯಂ ಭವಪಾಶವಿಮೋಚನೀ
ಸ್ಮೃತಿಃ ಪ್ರವಯಸೋರ್ನೌ ತೇ ಹರೇ ದೂರತರಾ ಭವೇತ್ ೨೬
ಇತಿ ವಾಕ್ಯಂ ಸಕಾರುಣ್ಯಂ ಶ್ರುತ್ವಾರಂ ಭ್ರಾತೃಮಸ್ತಕೇ
ಸುಖಾಕರಂ ನಿಜಕರಂ ತದ್ವಾತ್ಸಲ್ಯಾದ್ದಧೌ ಹರಿಃ ೨೭
ತದೈವ ಸಹಸಾ ತೌ ತು ಸ್ವಙ್ಗೌ ಜ್ಞೌ ಚ ಬಭೂವತುಃ
ಲೀಲಾವಿಹಾರಿಣೀದನ್ನೋ ಚಿತ್ರಂ ಭಗವತೀಶ್ವರೇ ೨೮
ಮಾತಾಪ್ಯದೃಷ್ಟಪೂರ್ವಂ ತದ್ರೂಪಮಾಶ್ಚರ್ಯವತ್ತದಾ
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದತ್ತೋದಿತಂ ಸ್ಮೃತ್ವಾ ಪ್ರಾಹ ಗದ್ಗದಯಾ ಗಿರಾ ೨೯
ಮಾಯಾ ದುರತ್ಯಯಾ ದೈವೀ ತವ ತನ್ಮೋಹಿತಾ ಭೃಶಮ್
ಸತ್ವಂ ರೂಪಂ ನ ಜಾನೇಽತಸ್ತ್ವಯಿ ಮೇ ಪುತ್ರಕಲ್ಪನಾ ೩೦
ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಲೇಖಾ ಯತ್ಕುಕ್ಷೌ ಸ ಮತ್ಕುಕ್ಷಿಜ ಇತ್ಯದಃ
ಜಗದ್ವಿಡಮ್ಬನಂ ದತ್ತ ಮಾಯಾ ಮಾಂ ನಾವೃಣೋತು ತೇ ೩೧
ಶ್ರೀಪಾದ ಉವಾಚ
ಅದೋ ರೂಪಂ ತ್ವಯಾ ದೃಷ್ಟಂ ನಿತ್ಯಂ ಹೃದ್ಯವಧಾರಯ
ಮಾಯಾಸಿಂಧುಂ ದ್ರುತಂ ತೀರ್ತ್ವಾ ಮತ್ಸಾಯುಜ್ಯಂ ಗಮಿಷ್ಯಸಿ ೩೨
ಶತಾಯುಷೌ ಸುತೌ ತೇಽಪಿ ಪಿತೃಶುಶ್ರೂಷಣೋತ್ಸುಕೌ
ವಿದ್ಯಾಶ್ರೀಪುತ್ರಪೌತ್ರಾಢ್ಯೌ ಮಾತರ್ಮಂಕ್ಷು ಭವಿಷ್ಯತಃ ೩೩
ಸ್ತುತೋಽಪಿ ಭ್ರಾತರೌ ಪ್ರಾಹ ಪ್ರವ್ರಜಾಮ್ಯಧುನಾ ಸದಾ
ಸಂಸೇವ್ಯೌ ಪಿತರೌ ತೌ ಹಿ ಗೃಹಿಸತ್ಪುತ್ರದೈವತಮ್ ೩೪
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ತ್ರಿಃ ಪರಿಕ್ರಮ್ಯ ಪ್ರಣಮ್ಯ ಪಿತರೌ ಸ ತು
ಜಗಾಮ ತದನುಜ್ಞಾತಃ ಕಾಶೀಂ ಚ ಬದರೀವನಮ್ ೩೫
ಸಾಧೂನುದ್ಧರ್ತುಕಾಮೋಽಥ ಗೋಕರ್ಣಂ ಸಜ್ಜನಾಶ್ರಯಮ್
ಯಯೌ ಯತ್ರ ಗಣೇಶೇನ ಶೈವಂ ಲಿಙ್ಗಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಮ್ ೩೬
ಇತಿ ಶ್ರೀಗುರುಚರಿತೇ ಶ್ರೀಪಾದಾವತಾರೋ ನಾಮ ಪಂಚಮೋಧ್ಯಾಯಃ೫